Ik vraag mij vaak af: “Hoe is het mogelijk dat valse leer ingang vindt bij gelovigen”? Op het Bijbelforum wordt daar momenteel ook, zijdelings, over gediscussieerd. In dit (lange) artikel probeer ik aan de hand van een aantal opvattingen een analyse te maken van de aantrekkelijkheid van dwalingen.. en waarom wedergeboren gelovigen “er voor vallen”.

Hebr. 12:2
Laat ons oog daarbij (alleen) gericht zijn op Jezus, de leidsman en voleinder des geloofs, die, om de vreugde, welke vóór Hem lag, het kruis op Zich genomen heeft, de schande niet achtende, en gezeten is ter rechterzijde van de troon Gods.

Analyse van dwaling(en)

Wanneer we met leringen worden geconfronteerd die nieuw voor ons zijn, moeten we –als gelovigen– er goed op letten dat we niet zomaar alles wat we lezen geloven maar, zeker als het over geloofszaken gaat, een goede analyse doen hiervan. In dit, uitgebreide, artikel beleicht ik er een aantal.

Zo viel mij bij het lezen van een stukje van een valse leraar **) opeens iets op.. In het stukje staat duidelijk, ondermeer, het volgende:

het belang verstaan van wat Christus bereikte, redding door wilskracht (menselijke vrije wil) afwijzen, en in afgrijzen terugdeinzen voor de valse leer van de eeuwige kwelling

De gedachte achter deze schrijver z’n stukje, net als op de gehele website overigens, is dat alle mensen —of ze nu willen of niet!— gered zullen worden. Zij die geloven per direct, zij die niet geloven “door oordelen heen”. Alverzoening dus. En ook nog eens tegen je eigen wil in gered worden. Daar gaat dit artikel echter niet over, ik gebruik een aantal van de opvattingen uit die kringen echter evan als illustratie (verderop volgen meer illustraties):

1. Als eerste moet opvallen, lijkt mij, dat de schrijver daarmee zijn eigen theologie tegenspreekt. Immers, als je “redding door de menselijke vrije wil” afwijst, is het onmogelijk dat hij zelf gelooft, laat staan welk ander mens tot een bewuste geloofskeuze komt. Immers, er bestaat toch geen vrije wil op dat punt? Hij loochent dat toch? Hoe kan hij dan zelf op een zeker moment in zijn leven de wilskeuze hebben gemaakt om te gaan geloven en de Here te gaan volgen?
2. Wanneer men een –net als in de Reformatorische verbondstheologie– vrije wilskeuze loochent, is er geen geloofszekerheid. Er dient daarom een alternatief te zijn. En dat alternatief is dan niet de wedergeboorte (zoals de Here Jezus in de Bijbel onderwijst) maar een vastklampen aan de (valse) opvatting dat “een ieder behouden wordt”. Zoals de Reformatorische bondsleer dit nodig heeft –waardoor de leer van de kinderdoop, vervangingsleer e.a. noodzakelijk is– heeft hier de onzekere mens, die niet zeker is van zijn behoud, een “ontsnappingsroute” nodig. En die ontsnapping denkt men te hebben gevonden in de gedachte dat “een ieder behouden wordt”.
3. als derde valt mij altijd weer op dat er een karikatuur van het (huidige) Christelijke geloof wordt geschetst. Door een karikatuur te schetsen, bijvoorbeeld over de zogenaamde “helleleer” – de gedachte dat mensen voor eeuwig in de hel gefolterd zullen worden-, kan men zijn eigen opvattingen beter doen laten lijken, mooi “oppoetsen” zeg maar.

Wie vallen er dan voor dwaling? Toch niet de wedergeboren gelovige? Oh, ja, zéker wel! Want wát is het grote probleem in de Christelijke wereld tegenwoordig? Het totale gebrek aan kennis van Gods Woord! De waarheid Gods wordt vervangen door een leugen (Rom 1:25) en die leugen gaat er in als zoete koek.

Opvallend is dat het web van on-Bijbelse leugens echter steeds groter wordt gemaakt, totdat men zichzelf en zijn eigen opvattingen totaal centraal gesteld heeft en het Woord van God buiten werking denkt te kunnen stellen. Zo las ik bijvoorbeeld op een andere (alverzoenings)site met betrekking tot de Schepping een artikel dat -op grond van de “vertaling” van één woord- de verregaande conclusie trekt dat de aarde niet in zes dagen is geschapen maar “het scheppingsverhaal” in “zes dagen geopenbaard is” aan Adam. En zo denkt de auteur kennelijk het probleem te hebben opgelost met betrekking tot de discussie ‘schepping <=> evolutie’.

Het klinkt allemaal aannémelijk maar wie even de Bijbel openslaat ziet dat het hele verhaal als een kaartenhuis in elkaar valt. De bewering waar alles op gebouwd is, is namelijk:

In Genesis 5:1 staat: “dit is het boek van toledot van Adam”. Evenals in 2:4 is dit een afsluitende zin. Adam heeft het voorgaande (2:4b -5:1) op schrift gesteld.

Ryrie zegt hier:

“Dit is het boek [..] het zou kunnen verwijzen naar geschreven bronnen waarover Mozes beschikte in het opstellen van Genesis”

Inderdaad wordt hier gesproken over een document, boek, etc. Maar, wordt hier gesproken in de afsluitende zin? Nee! Want, Wat staat er? “Dit is het boek van de generaties van Adam..”. Toledot (zie deze link) is een meervoud en betekent: genealogie, generaties, verslag(legging), afstammelingen enz. En lézen we over de afstammelingen enz? Lezen we een genealogie? Néé, die volgt daarna. Oftewel, er staat niets meer, en niets minder dan: “Dit is de genealogie van Adam: …” Oftewel, na vers 5:1 volgt simpelweg een opsomming van de afstammelingen van Adam en dat is een geschreven genealogie geweest, mogelijkerwijs, waarover Mozes beschikte. Er is geen énkele conclusie uit dit vers te trekken over de schepping, over de duur er van, laat staan zulke verregaande conclusies als de in het eerdere artikel genoemde.

Wat wil ik hier mee illustreren? Als de gelovige verzuimd om “dagelijks te schriften te onderzoeken of deze dingen zo zijn” (Hand. 17:11) dán zijn ze voor een, elk, leuk danwel aannemelijk geschreven stukje vatbaar en vallen van de ene dwaling in de andere. Het vervelende voor dergelijke dwalingen is, voor de boodschappers er van, dat er altijd wel mensen zijn die er tegen in durven te gaan. Maar wat doe je dan? Dan verklaar je gewoon alles wat anderen ooit hebben onderwezen voor ongeldig. Dan zeg je (zelfde auteur) simpelweg dat de prediking van bijvoorbeeld Spurgeon, Whitefield en –tegenwoordig een bekende naam– Paul Washer een “schijngeloof” is. Dat Washer, Spurgeon e.a. predikers zijn die God beledigen! .. ik schrik mij rot van dat soort opmerkingen. Hoe hoog acht je je zelf wel niet als je dat durft te zeggen van dergelijke mannen Gods?

In het verleden heb ik de betreffende auteur/spreker al eens gevraagd mij te vertellen hoeveel mensen er door zijn ‘prediking’ tot geloof zijn gekomen. Het antwoord is hij mij altijd schuldig gebleven; er werd mij op een forum toegebeten door hem: “Ach, man, je snapt er helemaal niets van“. Laat ik nu eens kijken naar de vrucht van Spurgeon’s prediking? Van Whitefield’s prediking of Paul Washer’s prediking? Deze drie mannen hebben alle drie, zonder uitzondering, tienduizenden mensen tot verbreking en wedergeboorte mogen leiden. Er is vrucht op hun arbeid. Dwaling brengt echter nimmer enige vrucht voort. En als er dan gevraagd wordt naar de vrucht op hun werk, is het antwoord: “Ach, man, je snapt er helemaal niets van“. Mag ik dit dan vertalen naar: “Helemaal niemand, niets, nada, noppes”?

Is Christus Jezus geschapen?

Gisteren kreeg ik een email, wederom een voorbeeld van dwaling. Een dwaling welke ondermeer in de beweging van de Jehova’s getuigen en andere sekten voorkomt. Namelijk de gedachte dat Christus Jezus niet God zelf is, maar een ‘geschapene’.

Als ‘bewijstekst’ voert men, in dit geval vanuit de “Groot Nieuws Bijbel” aan:

‘De Heer schiep mij als de eersteling zijner wegen, voor zijn werken in den voortijd; in het grijs verleden ben ik gemaakt, in den aanvang, voordat de aarde er was; toen er nog geen oceanen waren ben ik geboren, toen er nog geen bronnen waren, rijk aan water; voordat de bergen waren neergelaten, voor de heuvelen ben ik geboren (Spreuken 8:22 v.v.);

Via de redenering: “Jezus wordt de Wijsheid genoemd dus hier wordt gesproken over Jezus dús Jezus is geschapen”. De vervolgstap is: Christus Jezus is niet God, maar een schepping van God (net als de engelen en de mensen geschapen wezens zijn). Ik kan over dit onderwerp natuurlijk een heel stuk gaan schrijven, maar we kunnen beter als eerste naar de initiële bewijsvoering kijken. Klopt die?

De email-schrijver wilde graag weten hoe dit zat. Onderstaande schreef ik terug aan hem:

Ik heb even de engelse voetnoot van de NET.Bible genomen, ik neem aan dat je er wel uit komt met het engels:

¹ There are two roots (qanah) in Hebrew, one meaning “to possess,” and the other meaning “to create.” The earlier English versions did not know of the second root, but suspected in certain places that a meaning like that was necessary (e.g., Gen 4:1; 14:19; Deut 32:6). Ugaritic confirmed that it was indeed another root. The older versions have the translation “possess” because otherwise it sounds like God lacked wisdom and therefore created it at the beginning. [..]
² Verbs of creation often involve double accusatives; here the double accusative involves the person (i.e., wisdom) and an abstract noun in construct (IBHS 174-75 §10.2.3c).
³ tn Heb “his way” (so KJV, NASB). The word “way” is an idiom (implied comparison) for the actions of God.  The claim of wisdom in this passage is that she was foundational to all that God would do.

De Ryrie-Bible schrijft hier, ik vertaal het even losjes:

“Dit gedeelte is vaak Christocentrisch [op Christus betrekking hebbend] geïnterpreteerd als een beeld schetsend van Christus in plaats van het eeuwige karakter van Gods Wijsheid [waar dit gedeelte namelijk over gaat]. Hoewel Christus de openbaring is van Gods Wijsheid, en alle wijsheid en kennis bevat is er geen indicatie dat Christus hier aangeduid wordt. Het gedeelte toont dat wijsheid ouder is dan de schepping en het fundament van de schepping is.

Kort gezegd: dit gedeelte bewijst helemaal niets over Christus, laat staan dat het aantoont dat de Here Jezus een geschapen persoon zou zijn, dat is een dwaling.

In lucas 11 lezen we over de wijsheid het volgende:
“De koningin van het Zuiden zal in het oordeel optreden met de mannen van dit geslacht en hen veroordelen, want zij is gekomen van de einden der aarde om de wijsheid van Salomo te horen, en zie, meer dan Salomo is hier.”

Christus Jezus maakt duidelijk dat hij niet “wijsheid” is, maar dat Hij groter is dan “de wijsheid van Salomo”, een van God gegeven wijsheid. Wijsheid is iets wat ergens aan ten grondslag ligt; aan de schepping, aan het functioneren van Salomo, aan het naar de aarde komen van Christus. God openbáárde daarin Zijn Wijsheid, zijn ‘raadsbesluit’. Hij schiep deze niet in Christus, maar openbáárde Zijn wijsheid aan ons dóór Christus.

Maar, waarom willen sommige sekten en groepen (en ook de Islam!) zo graag dat Christus Jezus een geschapen wezen zou zijn en niet (gelijk aan) God? Het antwoord moeten we hier in zoeken: zij halen zo het unieke van Christus als Zoon van God én Zoon des mensen (de ‘duale natuur’) weg en stellen hem op één lijn met menselijke, feilbare, profeten of zien hem als een soort van ‘geïncarneerde engel’. Daarmee wordt het Verlossingswerk van Christus in, om het maar eens mild te zeggen, ander licht geplaatst. Alsof het niet God zélf was die, in Christus Jezus, de mensheid verlost heeft maar een “heel goed mens” die iets gedaan heeft wat we als mensen zelfs mogelijk ook zelf hadden kunnen doen.. het begrip ‘Zoon van God’ wordt dan, daarmee, in een heel ander kader geplaatst.

Sabbatsviering

Tot slot nog een voorbeeld waarmee ik in het verleden, maar ook recent weer, zeer vaak geconfronteerd ben. Urenlange discussies heb ik gevoerd met hen die de sabbat vieren. En ik heb besloten de discussies op te geven. Want de discussies leiden, zo is de ervaring, uiteindelijk vaak helemaal nergens toe. Men gaat uit van vooringenomen stellingen, verwerpt het gezag van Gods Woord (*) en volgt een eigenmachtige uitlegging van de Schriften. Daarnaast zien we vaak dat er geschiedkundig volstrekt onjuiste argumenten worden gebruikt zoals de vaak genoemde ‘verplaatsing van de sabbat naar de zondag door Constantijn’.

De sabbatsviering wint aan populariteit. Steeds vaker horen we van ‘messiaanse gemeenten’ en mensen die zich ‘messiaanse gelovigen’ noemen. Grof gezegd: nep-Joden. Ik spreek hier nadrukkelijk niet over Joden die zich bekeren tot het Christendom, ook wel Messiaanse Joden genoemd! Want laten we wel zijn, wie een ‘gelovige uit de heidenen is’ heeft geen enkele aanleiding om zich onder de wet van Mozes te stellen. Dan gedraag je je als een Jood, een religieuze Jood. Door de sabbat te ‘vieren’, tijdens de (zaterdagse) samenkomsten met keppeltjes op en gebedskleden om te doen alsof je een Jood bent. Maar je bent het niet! Sterker nog, ook zij die van geboorte Jood zijn hebben, wanneer zij zich onderwerpen aan Christus en uit Genade mogen leven de (bedekking der) Wet afgelegd.

Ook Petrus, Paulus, en andere apostelen hielden zich niet meer aan de Joodse wet nadat zij tot wedergeboorte waren gekomen. Galaten 2:14 leert ons dat, onder andere:
“Toen ik zag dat ze niet de rechte weg naar het ware evangelie bewandelden, zei ik tegen Kefas [= Petrus], in aanwezigheid van iedereen: ‘Jij bent een Jood, maar je leeft als een heiden en houdt je niet aan de Joodse gebruiken; hoe kun je dan opeens heidenen dwingen als Joden te leven?’”

Let wel, Paulus spreekt hier over het ware evangelie! Het ware evangelie ként geen wet van Mozes! Het waren evangelie ként geen rituelen, apart gezette dagen, e.d., ként geen feesten van volle maan en offerdiensten… Het ware evangelie is: Genade! Waarvan Paulus een prediker was, evenals Petrus en de andere Apostelen (en zij onderschreven zijn prediking hierover).

Wie de Galatenbrief verder leest, of Jakobus of de (andere) brieven van Paulus eens op zich in laat werken wéét dat een gelovige “uit de heidenen” de Wet niet behoeft, niet eens mág, navolgen. Let wel: ten onrechte wordt vaak gesteld dat “de Wet” slechts zou slaan op de tien geboden. Dat is lariekoek.

Jakobus 2:10 is hierover zeer duidelijk:
“Want wie de gehele wet houdt, maar op één punt struikelt, is schuldig geworden aan alle (geboden).”

Maar ook de Here Jezus zelf, Mt. 5:18:
“Ik verzeker jullie: zolang de hemel en de aarde bestaan, blijft elke jota, elke tittel in de wet van kracht, totdat alles gebeurd zal zijn.”

Voor wie? Voor hen die uit de heidenen zijn? Voor de Joden? Nee. Immers, vers 17, de Here kwam “om ze tot vervulling te brengen”. En daarmee was de wet voor hen die Christus volgen buiten werking gesteld. Vervuld, volbracht: ten einde. Voor wie geldt de wet dan nog wel? Voor hen die onder de bedekking van de wet zijn en hen die niet geloven zodat de wet hen veroordeeld! Opdat allen strafwaardig zullen zijn. En, als wij ons daar vrijwillig onder stellen, ook maar voor een deel (Jak. 2:10) zijn wij het verschuldigd haar in het geheel te volgen!

Rom. 3:19
“Nu weten wij, dat de wet, bij al wat zij zegt, tot hén spreekt, die onder de wet zijn, opdat alle mond gestopt en de gehele wereld strafwaardig worde voor God”

Paulus schrijft verder aan de Galaten (3:1 v.v.) aangaande de Wet:
“O, onverstandige Galaten, wie heeft u betoverd, wie Jezus Christus toch als gekruisigde voor de ogen geschilderd is? Dit alleen zou ik van u willen weten: Hebt gij de Geest ontvangen ten gevolge van werken der wet, of van de prediking van het geloof? Zijt gij zó onverstandig? Gij zijt begonnen met de Geest, eindigt gij nu met het vlees?”

Het houden van de sabbat en andere geboden is het dienen van het vlees, van de mens, en niet het dienen van Christus Jezus! Het staat hááks op elkaar. Sterker nog, het maakt het verlossingswerk van Christus te schande.

(*) er wordt vaak gesteld dat bijv. (grote delen van) de Wet niet meer gehouden hoeven te worden, want dat zouden ‘ceremoniële wetten’ zijn; niets is minder waar (zie Jak. 2:10, Mt. 5:18). Er is geen ‘tittel of jota’ van de wet ‘ter aarde gevallen’. Het blijft, in alle 600+ wetten God’s Heilige Wet. Wanneer men de wet wenst te houden dient men dat dan ook volledig te doen dus inclusief besnijdenis, afzondering bij ziekte, ongesteldheid, offerdienst(en), etc., etc!

Conclusie(s)

Wat is kenmerkend aan dwalingen?

1. een dwaling ontkent het werk van Christus, ontkent de Genade, het offer van Christus op Golgotha; het feit dat Hij met Zijn bloed de gelovigen gekocht en betaald heeft. Een dwaling wil dit buiten werking stellen – zij moet daarom wel “een alternatief bieden” voor het volbrachte werk van Christus en doet dit door ondermeer:
   – zelfwerkzaamheid (bijv. sabbat/houden wet);
   – exclusivisme (verbondsleer, jehova’s getuigen)
   – alverzoening (ook buiten wedergeboorte is er een ‘gedwongen’ redding)
2. een dwaling biedt geen geloofszekerheid zoals Gods Woord dit biedt. Zij die een dwaling navolgen halen hun ‘geloofszekerheid’ uit de leringen van de dwaling; immers doordat de dwaling Christus buiten werking stelt, wil stellen, dient er een alternatief te zijn of te worden geboden.
3. een dwaling schets een karikatuur van het ware evangelie om het zo onaantrekkelijk te maken en zo de religieuze mens te verleiden tot het navolgen van de dwaling.
4. een dwaling ontkent de noodzaak, of de mogelijkheid, van de wedergeboorte.

Deze kenmerken zijn direct ook wat een dwaling zo aantrekkelijk maakt:

1. de méns wil namelijk helemaal niet verlost worden door Christus maar de verlossing zelf bewerkstelligen c.q. denkt hier iets aan toe te kunnen voegen (verbondsleer/kinderdoop, volgen van de wet, het plekje “in het paradijs verdienen” door deur aan deur te gaan e.a.). Luther onderwees reeds dat dit volstrekt onmogelijk was, alleen Genade (Sola Gratia) kon de mens behouden. En tóch probeert de mens keer-op-keer zélf, buiten Christus om, zijn behoud te bewerkstelligen – de wedergeboorte is kennelijk één van de moeilijkste belissingen die een mens moet maken. Ontkennen dat dit mogelijk of noodzakelijk is wordt daarom geprefereerd!;
2. de mens is gevoelig voor argumenten welke inspelen op haar zelfwerkzaamheid.
3. de mens is gevoelig voor ‘fatalistische argumenten’ – “Je moet uitverkoren zijn”, “het moet je gegeven zijn”… en kan zo de eigen verantwoordelijkheid afschuiven op God.

Het belangrijkste kenmerk van een dwaling is echter dit: het is een religie, een levenswijze, die door de satan geïnspireerd wordt omdat zij de mens afhoudt van de wedergeboorte. Alléén door de wedergeboorte immers kan een mens gered worden. En dat is wel het laatste wat de ‘vader van de leugen’ wil. De satan vindt het helemaal niet erg als een mens religieus is, in welke vorm dan ook. Maar hij gruwt van de gedachte dat een mens voor eeuwig verlost zou worden. Immers: élk mens dat tot wedergeboorte komt, elk mens dat door Christus verzoenende werk verlost wordt, is een mens waarover hij géén macht meer heeft. Dáárom zijn er zoveel dwalingen; het zijn verleidingen van de satan.

___
**) website niet meer bereikbaar/offline (linkcontrole 29-01-2021)