Christelijk schrijver Tjarko Evenboer, bekend als tekenaar van Evert Kwok en diverse christelijke boeken, heeft in 2020 het christelijk geloof vaarwel gezegd. In De Stentor stond recent een interview met hem naar aanleiding van een nieuw boek van zijn hand.

“O Timotheüs, bewaar het pand u toebetrouwd, een afkeer hebbende van het ongoddelijk ijdel-roepen, en van de tegenstellingen der valselijk genaamde wetenschap” – 1 Timotheüs 6:20 (SV)

“De bestsellerauteur van christelijke boeken verklaart niet langer christelijk te zijn. De nieuwe thriller van de Zwollenaar – Openbaring – getuigt ervan.” (De Stentor)

Allesomvattende verklaring

In 2020 verklaarde hij het geloof vaarwel te hebben gezegd want, zo schreef hij: “Niets was sluitend, niets was werkelijk bevredigend.”. Dat mag hij vinden, alleen dat geldt voor elke relige en ook voor veel ‘wetenschap’.

Wie een allesomvattende, sluitende, verklaring zoekt voor het leven, het lijden, het ontstaan, enz. zal die nooit vinden. Wellicht verbaast het u dat ik dit zeg. Veel mensen denken dat christenen alles héél zeker weten, dat de Bijbel een allesomvattende, absolute, verklaring bevat voor alles.

Tjarko Evenboer geloofde dat kennelijk ook en de teleurstelling dat de Bijbel geen allesomvattende verklaring is voor leven, lijden, sterven en alles wat we zien op deze wereld heeft er toe geleid dat hij het geloof de rug toegekeerd heeft.

Hij schrijf op zijn website:

“Jarenlang had ik twijfels en ontstonden er steeds grotere haarscheuren in mijn paradigma. Ik heb vragen gesteld, nagedacht, gelezen, en mij oprecht verdiept in tegenargumenten op mijn eigen overtuiging. Uiteindelijk heb ik voor mijzelf geconcludeerd dat ik er altijd naast zat. Ik ben geen christen meer en geloof niet meer in de Bijbel als ‘goddelijk’ boek.

Hoewel ik in mijn boeken de Bijbel op alle fronten verdedigde, kreeg ik persoonlijk steeds meer moeite met het christelijk exclusivisme, het geweld namens God in het Oude Testament, de manier waarop de Bijbelboeken met de maatschappij mee-evolueerden, de overduidelijke tegenstrijdigheden en onjuistheden, het bipolaire Godsbeeld en het syncretische en menselijke karakter van de Bijbel.

Uiteindelijk ben ik tot de conclusie gekomen dat de problemen niet op te lossen zijn, omdat de Bijbel simpelweg een menselijk boek is vol onjuistheden en tegenstrijdigheden. Mijn geloof bleek simpelweg niet meer te redden. Ik zie nu dat de argumenten van Bijbelkritiek vele malen sterker zijn dan die van de apologetiek. Ik wilde dat vroeger niet zien, maar het is waar.”

Daar kun je heel wat van vinden en er is heel veel tegen in te brengen. Hij schrijft tevens:

“Ik zie nu dat echte objectiviteit niet bestaat: als christen was ik bevooroordeeld en had ik blinde vlekken. [..] Ik ben er tegenwoordig achter gekomen dat als je écht objectief wil gaan zoeken naar waarheid, je niet op zoek moet naar argumenten voor je eigen overtuiging, maar juist moet gaan zoeken naar de beste argumenten voor de tegenovergestelde stelling.”

Echte objectiviteit

Is een christen bevooroordeeld? Ja, waarschijnlijk wel.

Immers, als christen geloof en beleid je dat Christus de waarheid is en is geopenbaard in het Woord, de Bijbel.

Is het goed vanuit een bevooroordeelde stellingname onderzoek te doen goed? Nee. Is er echter zoiets als volledig objectieve waarneming en wetenschap? Absoluut niet!

De wetenschap is evenmin waardevrij en gaat ook uit van aannames. Het is de kunst dat te onderkennen en te voorkomen. Daarom laten wetenschappers hun onderzoek ook reviewen door andere wetenschappers (“peer reviewed”) alvorens het onderzoek dat ze doen gepubliceerd wordt.

Dan nog houden wetenschappers vaak “een slag om de arm” en poneren de uitkomsten van hun onderzoek veelal niet als de absolute waarheid.

Zo ben ik zelf ook al een tijdje bezig met een boekje dat ik ook ter proeflezing aan verschillende mensen heb voorgelegd. Want je eigen blinde vlekken en vooroordelen zie je vaak niet (al was het alleen al op het gebied van taalfouten, een probleem waar ik regelmatig mee worstel).

Omgekeerde bewijslast

Tjarko Evenboer’s huidige methodiek deugt zéker niet. Op zoek gaan naar de beste argumenten voor een tegenovergestelde stelling? Dat zou dus betekenen dat een rechercheur die een misdaad onderzoekt juist alle ontlastende bewijzen verzamelt om zo de crimineel vrij te spreken. Dat is de omgekeerde wereld!

Je legt dan de “omgekeerde bewijslast” bij de Bijbel neer, bij het Christendom. Bijvoorbeeld: we hebben de evolutietheorie als mensen verzonnen, gebaseerd op een aantal waarnemingen en aannames die we doen, laat de Bijbel maar bewijzen dat het niet klopt? Dat is onmogelijk. Immers, de evolutietheorie heeft een startpunt dat strijdig is met de fundamentele wetten van de natuurkunde.

Het is een omgaan met de Schrift die vereist, er van uitgaat, dat de Bijbel een wetenschappelijk boek zou zijn en een absolute allesomvattende verklaring voor alles zou moeten geven. Dat is niet het geval. De Bijbel is niet een boek dat foutloos “uit de hemel is neergedaald”. Integendeel. Dat claimt de Bijbel ook nergens, dat claimde de Here Jezus niet, dat claimden de apostelen ook niet.

De Bijbel is een door mensen geschreven boek, geïnspireerd door de Heilige Geest, “door God ingeademd” (2 Timoteüs 3:16-17). Mensen schrijver er over hun godservaring, er wordt geschreven over beleving, er wordt gedaan aan geschiedschrijving. En ja, er zitten wel eens dingen in die als tegenstrijdig kunnen worden gezien (zie ook mijn gratis boek “Dat geloof ik niet”).

Aanval op het geloof

Tjarko Evenboer is niet alleen van zijn geloof afgevallen maar heeft ook de aanval op het geloof ingezet via zijn eigen website.

Zijn christelijke boeken, gepubliceerd door uitgeverij Gideon, worden nog steeds verkocht door de uitgever. Persoonlijk zou ik de uitgeverij aanraden ze uit roulatie te nemen want mensen die deze boeken lezen en vervolgens zijn nieuwe boek ook kopen of zijn website lezen zullen door de tegengestelde meningen ernstig in verwarring kunnen raken. Overigens vind ik het best raar: je verwerpt je geloof, maar ondertussen ontvang je nog wel steeds royalties voor je eerdere boeken die het geloof verdedigen..

Bram Krol schrijft over Evenboer’s argumenten ondermeer het volgende.

“De methode van de kritiek is: een wangedrocht maken van een punt uit de geloofsleer, dan stellen dat dit typisch is voor het Christelijke geloof en dat dan bestrijden. Dat is de methode van de overdrijving. [..] Na hoeveel bewijzen van het gelijk van de Bijbel wordt iemand gelovig – of, wanneer het om het tegendeel gaat, na hoeveel kritiek verliest iemand zijn geloof? Is het geloof iets waar je examen in kunt doen? Maar het geloof is niet het gevolg van kennis. Kennis speelt een zijdelingse rol. Het is het contact met God en het kennen van zijn genade. [..] Een verdere zwakte in de kritieken van Evenboer is dat hij zich sterk teweerstelt tegen een variant van de charismatische stroming, waar hij toe behoorde. Maar dat zegt nauwelijks iets over het Christelijke geloof in het algemeen.”

Charismatische beweging

Daar wordt een ander probleem geraakt: Tjarko Evenboer’s geloof was geworteld in de charismatische beweging. Het is een beweging die een bepaald absolutisme verkondigt. Een beweging met leiders die veelal geen tegenspraak dulden.

Tjarko Evenboer zijn afval van het geloof heeft dus ook alles te maken met het feit dat hij afvalt van de opvattingen van een bepaalde beweging, een beweging die – dat zie je vaker bij mensen die de beweging verlaten – meer schade aanricht dan goed doet.

Zelf heb ik in mijn jeugd een aantal jaren tot deze beweging behoort. Ik heb de beweging ook verlaten omdat ik zag dat wat daar onderwezen werd op veel punten niet strookt met de Bijbel maar ook met wat wij in deze wereld om ons heen kunnen waarnemen. Er wordt meestal een godsbeeld gepredikt en aangehangen dat totaal niet klopt. Waardoor veel gelovigen uiteindelijk vastlopen in deze beweging en deze niet alleen verlaten maar ook God de rug toekeren.

Voor mij betekende dit niet dat ik het geloof vaarwel zegde, integendeel. Ik ging meer en meer de Bijbel onderzoeken en ontdekte alleen maar meer waarheid er in! Ook ontdekte ik dat de Bijbel wel degelijk veel zaken in deze wereld verklaart maar tevens ook in overeenstemming is met wat wij zien en ervaren. Bij God is ruimte voor de mens als ‘twijfelaar’. Zie alleen al het boek Job?

Ik denk dan ook dat Evenboer door zijn persoonlijke strijd met (het godsbeeld van) de beweging waar hij toe behoorde in de val van de ‘valselijk genaamde wetenschap’ (1 Timotheüs 6:20, SV) is getuind. En dat is een trieste constatering. Hij heeft God verlaten, maar ik ben er van overtuigd dat God hem niet verlaten heeft.

Dit artikel is dan ook geen aanval op hem persoonlijk. Het is een waarschuwing aan ons allemaal. Dit kan ons allemaal overkomen als wij niet God kennen zoals de Schrift aan ons Hem wérkelijk openbaart. Laten we mensen als Tjarko Evenboer daarom in ons gebed gedenken. Hopellijk komt hij, net als het verloren schaap dat de Here ging zoeken, op een dag weer terug in ‘de kudde’.

Lees ook:

» Actuele aanvallen op het Christelijk geloof weerlegd, Bram Krol
» Bespreking “De Wereldwijde Vloed”, Bijbelaantekeningen.