Een Koran of een Bijbel verbranden is ongewenst. Ik ben tegen verbranding of beschadiging van religieuze boeken zoals de Koran of Bijbel, en boeken in zijn algemeenheid, maar het gebeurt vaak.

— “Daar waar men boeken verbrandt, verbrandt men uiteindelijk ook mensen” (Heinrich Heine, Duitse dichter van Joodse afkomst)

Door de eeuwen heen is boekverbranding een vaak toegepast middel om aan te geven dat het gedachtengoed van de ander  ‘ongewenst’ of ‘minderwaardig’ is. Ook recent gebeurde dit nog.

In Mariupol vernielden de Russen een grote bibliotheek in 2022. ISIS organiseerde openbare boekverbranding in Mosul, Irak, in 2015. Maar liefst 8.000 zeldzame boeken en manuscripten zijn in vlammen opgegaan. Toen Al-Qaeda Mali binnenvielen, en vervolgens Timboektoe, in 2012 was onder andere een van hun doelwitten de vele onschatbare manuscripten en boeken. Die door hen verbrand werden.

Natuurlijk denk je hierbij al snel ook aan de boekverbrandingen door de Nazi’s in de jaren ‘30 waarbij boeken van ondermeer Joodse, halfjoodse, communistische, socialistische, anarchistische, liberale, pacifistische en seksuologische auteurs werden verbrand.

En dat zijn maar een paar voorbeelden. Wat opvalt? Het zijn altijd mensen, regeringen of (religieuze) groepen, die de gedachten van anderen willen controleren die dit doen.

Koranverbrandingen, zoals afgelopen zaterdag in Arnhem, komen vaker voor. Maar ook Bijbels worden regelmatig verbrand of beschadigd. Bijvoorbeeld bij een pro-abortus demonstratie op De Dam werd een Bijbel verbrand, bij de actie van Bij1 in Ter Apel werd een Bijbel verscheurd en werden de bladzijden uit de Bijbel gebruikt als servetjes..

— “Een vrijwilliger die in Ter Apel maaltijden uitdeelde aan vluchtelingen heeft voor de ogen van diezelfde vluchtelingen een Bijbel verscheurd om als servet te gebruiken.” (CVandaag)

Uitbarsting van geweld

De actie van de voorman van Pegida, die een koran wilden verbranden in Arnhem, was een massa mensen op de been, waarvan velen “allahoe akbar” (allah is de grootste) schreeuwden, en leidde het tot een geweldsuitbarsting. De politie moest de Pegida-voorman gewond afvoeren.

Het was een ongelofelijk domme actie van de man. Zoals ze dan zeggen: “Wie kaatst kan de bal terug verwachten”, toch? Enerzijds wel. Maar ondanks zijn actie is het geweld van de aanwezige moslims (en sympathisanten) absoluut niet goed te keuren.

Een boek verbranden mag niet tot gevolg hebben dat je aangevallen wordt. Geweld is nimmer het antwoord op verwerping van je gedachtengoed of zelfs je religie. Integendeel. Het is dan ook domweg niet goed te praten dat men met geweld reageerde.

Ook op X (Twitter) ontstond uiteraard het nodige tumult. Advocaat Sidney Smeets roept op X zelfs op om dan maar in Staphorst voor de kerk een Bijbel te verbranden..

Ik zie het verband niet, integendeel. Sidney Smeets laat zich hier, als advocaat, ten onrechte laatdunkend en haatdragend uit jegens christenen en joden, die volstrekt niets met deze actie van Pegida te maken hebben.

Christenen, en Joden, vallen mensen toch niet aan als ze Bijbels of de Torah verbranden, verscheuren of vertrappen? Hoe naar we het ook vinden, hoeveel pijn het ons ook doet dát mensen zo met de Schrift omgaan.

Racisme?

Wat opvalt is dat door verschillende mensen in dit kader direct gezegd wordt dat deze koranverbranding “racisme” is.

Afkeer echter van een godsdienst kan, in principe, niet als racisme worden uitgelegd. Is er bij Pegida sprake van racisme? Volgens de enge definitie van racisme niet: “Racisme is een ideologie die een hiërarchie van zogenaamde ‘rassen’ voorstaat. In deze opvatting zouden bepaalde ‘rassen’ superieur zijn aan andere. [..] De wet verbiedt gedragingen die bepaalde personen of groepen van personen viseren op grond van hun nationaliteit, zogenaamd ‘ras’, huidskleur, afkomst, of nationale of etnische afstamming.”.

Wie iets breder wil kijken ziet echter dat de afkeer van de koran wel degelijk ingegeven is door vreemdelingenhaat, “een irrationele en/of obsessieve angst voor vreemden, buitenlanders of buitenlandse voorwerpen/zaken”.

Naar de letter is er geen sprake van racisme, maar wie eerlijk is zal wel degelijk moeten zien en onderschrijven dat haat tegen- of angst voor andere mensen, allochtonen met name, alsmede mogelijk het verwerpelijk vinden van de inhoud van de Koran de bron is van de handelingen van Pegida.

Verbod op Koranverbranding

De samenwerkende moskeekoepels lieten snel van zich horen en willen nu een verbod op Koranverbranding. Metro schrijft

— ze willen dat burgemeesters voortaan demonstraties verbieden waarbij heilige boeken zoals de koran worden verbrand. [..] Samen met Monitor Politieke Ontwikkeling heeft K7 een zogeheten ‘Stappenplan tegen Koranschennis’ gedeeld met de Vereniging Nederlandse Gemeenten en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Het is een handleiding voor burgemeesters „om actief te handelen bij kennisgeving van betogingen die gepaard gaan met schennis van de koran of andere heilige boeken”, melden de moskeekoepels.”

In Denemarken is er al zo’n verbod. De NOS meldt: “In de praktijk komt dat neer op een verbod op koranverbrandingen. Daarover was afgelopen jaar veel onrust ontstaan in het Scandinavische land.”.

De journalisten van de NOS ontgaat het kennelijk dat ook Bijbels met regelmaat worden verbrand of vernield door activisten. Dat hen dat ontgaat komt omdat het vernielen of verbranden van een Bijbel, in tegenstelling tot een Koran, niet tot een grote volkswoede of opstand leidt.

Christenen doet het zeker pijn als dit gebeurt, maar ze grijpen niet naar geweld als middel om het te voorkomen of hun pijn of woede te uiten. Ze bidden voor wie hen vervolgen.

“Gij hebt gehoord, dat er gezegd is: Gij zult uw naaste liefhebben en uw vijand zult gij haten. Maar Ik zeg u: Hebt uw vijanden lief en bidt voor wie u vervolgen, opdat gij kinderen moogt zijn van uw Vader, die in de hemelen is; want Hij laat zijn zon opgaan over bozen en goeden en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen.” (Matteüs 5:43-45)

Overigens is, in tegenstelling tot Denemarken, in Zweden het verbranden van de Torah, de Bijbel en de Koran met toestemming van de regering gebeurd vorig jaar.

Persoonlijk denk ik dat een verbod op boekverbranding -en in het bijzonder religieuze boeken- enerzijds goed is. Anderzijds moeten we ook kijken naar de reden waarom we voor zo’n verbod zijn. Is het uit respect voor de medemens, of, zoals in Denemarken, door angst ingegeven?

In mijn ogen moeten we nooit buigen voor geweld en terreur. Nooit. Als er een verbod op koranverbrandingen komt heeft het er alle schijn van dat dit verbod het resultaat is van geweld en afdreiging. Als op die grond (eveneens), als gevolg daarvan, er een verbod op het verbranden van de Bijbel tot stand komt, dan zie ik dat verbod er liever niet komen. Daar kan ik niet blij van worden.