De Romeinenbrief, geschreven aan “Allen, die in Rome zijn”, bevat een interessant detail over het leven en de plannen die Paulus had omtrent de verkondiging van het Evangelie. Waarom wilde Paulus naar Spanje?

“Aan allen die in Rome zijn, geliefden van God en geroepen heiligen: genade zij u en vrede van God, onze Vader, en van de Heere Jezus Christus. [..] Nu ik echter in deze streken geen arbeidsveld meer heb, en ik sinds vele jaren een groot verlangen heb naar u toe te komen, zal ik, wanneer ik naar Spanje reis, naar u toe komen. Ik hoop u namelijk op doorreis te zien en door u op weg daarheen verder geholpen te worden, als ik eerst wat van de ontmoeting met u genoten zal hebben.” (Romeinen 1:7; 15:23-24)

» Download dit artikel in PDF-formaat

Van Korinthe naar Jeruzalem

Paulus schreef deze brief vanuit Korinthe aan de gemeente in Rome. Paulus had de gelovigen in Rome nog nooit persoonlijk ontmoet en wilde ze graag zien.

Eerst moest hij echter naar Jeruzalem, met de opbrengst van de collecte vanuit Macedonië en Achaje. In Jeruzalem heerste grote armoede en de gemeenten elders ondersteunden de gemeente in Jeruzalem.

“Toen hij de brief schreef had de Apostel nog zijn volledige vrijheid, want hij spreekt gewoon over zijn reisplannen (Romeinen 15:23-25). Dus schrijft hij nog voor zijn arrestatie in Jeruzalem, welke plaatsvond op Pinksteren van het jaar 57. [..] Als plaats van ontstaan wordt Korinthe aangewezen door twee details uit de brief:

– Voordat hij overgaat tot de groeten beveelt Paulus bij de Romeinse christenen een gelovge vrouw aan: Febe, een dienares van de gemeente te Kenchreeën, de haven van Korinthe (Romeinen 16:1-2) [..]

– Paulus groet de gemeente ondermeer namens Gajus, zijn gastheer (Romeinen 16:23). Dit was waarschijnlijk een christen in Korinthe, door Paulus gedoopt bij zijn eerste verblijf in de stad (1 Kor. 1:14”(Korte Inleiding tot de Bijbelboeken, Ernst Aebi, IBB – pg 131, 132)

Vanuit Jeruzalem wilde hij naar Rome gaan om vanuit Rome vervolgens door te reizen naar Spanje.

Brief aan de Romeinen

Dat was mede een reden waarom Paulus deze brief schreef. Als eerste natuurlijk een stuk onderwijs aanbieden aan de Gemeente(n) in Rome en hen daarmee te ondersteunen in hun geestelijke ontwikkeling. Alsmede de leiders daar, waarvan hij een aantal kende, te ondersteunen daarmee. De brief werd, in opdracht van Paulus, op schrift gesteld door Tertius (Romeinen 16:22).

De brief werd niet aan één specifieke gemeente geschreven.De Christelijke gemeenten uit die tijd waren vaak kleine(re) huisgemeenten en niet kerken zoals wij die nu kennen. Ook hun manier van samenkomen was heel anders dan onze huidige kerkdiensten.

In hoofdstuk 1:7 lezen we: “aan alle geliefden Gods, geroepen heiligen, die te Rome zijn”. Dat is een algemene adressering aan alle gelovigen in de stad Rome. Dat zie je ook aan het slot van de brief. Paulus groet diverse gelovigen die in Rome verbleven of woonden. Waaronder Priscilla en Aquila en de gemeente bij hen aan huis, Andronicus, Junias en Heródion (familie van Paulus), Rufus en anderen.

Het praktische doel van deze brief was dus: aankondigen dat hij op bezoek wilde komen. Maar bovenal natuurlijk de gemeenten en gelovigen een solide basis te bieden voor hun geloof middels een systematische beschrijving van de christelijke leer.

Deze brief wordt nog altijd binnen de kerken daarvoor gebruikt! Zonde, rechtvaardiging, wedergeboorte, heiliging, plaats van Israël, enz. Alle belangrijke thema’s worden door Paulus uiteengezet.

In het jaar 59 komt Paulus aan in Rome. Niet, zoals hij gehoopt en verwacht had, als vrij man maar als gevangene. In Rome huurt hij een eigen woningwaar hij zelfstandig mag wonen (huisarrest, Hand. 28:15-16). Om na twee jaar weer vrijgelaten te worden. Aan het einde van die gevangeschap schreef hij de brief aan de Filippenzen.

Is Paulus naar Spanje geweest?

Het plan om naar Spanje te gaan kwam niet uit de lucht vallen bij Paulus. Er waren twee redenen dus om naar Rome te gaan:

“Nu ik echter in deze streken geen arbeidsveld meer heb, en ik sinds vele jaren een groot verlangen heb naar u toe te komen”

Geen arbeidsveld meer voor Paulus?

De verspreiding van het Evangelie ging in de beginjaren snel. Door Paulus en de andere Apostelen werd het Evangelie verspreid maar ook door hun discipelen oftewel leerlingen. Denk aan Titus, Timotheüs, Barnabas – vaak door Paulus ook “mede-arbeiders” genoemd overigens – maar ook aan Polycarpus van Smyrna die een leerling van Johannes was. En zo waren er veel meer.

Al deze discipelen van de apostelen stichten ook weer gemeenten en kringen. De gemeente in Rome was dan ook de vrucht van het Evangelisatiewerk van anderen.

Ook door vervolging van Christenen ontstonden overal gemeenten. De zendende gemeente van Paulus, Antiochië, was zo ook ontstaan:

Na de dood van Stefanus als de eerste martelaar van de kerk (Hand 7:54), ontstond er een heftige vervolging onder de christenen van Joodse afkomst. [..] Velen van deze ‘Nazareners’ sloegen toen op de vlucht en trokken naar Cyprus, Fenicië en ook naar Antiochië. Zij werden christenen in de ‘verstrooiing’. Anders gezegd: “in de diaspora.” Eerst verkondigden zij het evangelie uitsluitend aan de Joden (Hand 11:19). Nu waren er onder hen enkele Cyprische en Cyreense mannen die een andere strategie volgden. Ze brachten het evangelie ook tot de Griekssprekende Hellenen (Hand. 11:20). (Bijbelseplaatsen)

Zelfs op een eiland als Cyprus was het Evangelie al vroeg bekend geraakt.

“Zij nu die, door de verdrukking die in verband met Stefanus plaatsgevonden had, overal verspreid waren, gingen het land door tot Fenicië, Cyprus en Antiochië toe, terwijl zij tot niemand het Woord spraken dan alleen tot de Joden. Er waren onder hen echter enkele mannen van Cyprus en uit Cyrene die, toen ze in Antiochië gekomen waren, het woord richtten tot de Griekssprekenden en de Heere Jezus verkondigden.” (Handelingen 11:19-20; Hand. 13:4-5; Hand. 15:39)

Vergeet ook niet dat, toen de gemeente ontstond op de eerste pinksterdag, veel Joden die in andere landen woonden daar waren en tot geloof kwamen. Zij keerden terug naar hun eigen woonplaats en vertelden wat er gebeurd was en zo leerden ook veel Joden, verspreid door het Romeinse Rijk, over Jezus.

Kortom: er was in de ogen van Paulus geen zendingsveld meer in de wijde omtrek, hij was tot aan de grens van Illyrië gegaan, dat aan Macedonië grensde. Vandaar het plan van Paulus om naar Spanje te gaan aangezien dat ook tot het Romeinse Rijk behoorde. Een rijk waar Paulus als Romeins staatsburger vrij kon gaan en staan immers en bescherming als staatsburger genoot?

Sommigen menen dat hij daar daadwerkelijk is geweest. De Bijbel geeft geen zekerheid, de Roomse traditie stelt dat het wel zo was en hij in Romeinse provincia Hispania Tarraconensis, die het grootste deel van de Spaanse oostkust en het tegenwoordige Catalonie omvat, zou zijn geweest en er zijn ook veel hele oude bronnen die daar op wijzen. (Digibron)

Zelf vermoed ik dat Paulus uiteindelijk niet meer naar Spanje is gegaan. De brief aan de Filippenzen spreekt er immers ook niet meer over? Daarnaast was er volgens deze brief een grote opwekking gaande in Rome en uit andere gegevens heb ik, in het verleden, getracht te reconstrueren wat Paulus na deze gevangenschap wél heeft gedaan.

Andermans duiven

De réden waarom Paulus naar Spanje wilde, en wellicht mogelijk geweest is, is gelegen hierin:

“Ik heb steeds mijn uiterste best gedaan om het goede nieuws bekend te maken op plaatsen waar men nog nooit van Christus had gehoord. Als iemand mij voor is geweest, wil ik niet op zijn werk verder bouwen.” (Rom 15:20, Het Boek)

Waarom is dat? “Voor hem is de prediking belangrijker dan de prediker. Hij wil graag zijn op plaatsen waar het evangelie nog niet is gepredikt.” (Kingcomments).

Voor Paulus zou het makkelijk zijn geweest naar plaatsen te gaan waar anderen reeds een fundament hadden gelegd en daar als “de gevierde leraar” nog even wat puntjes op de I te zetten. Maar dat was nooit zijn doel. Integendeel. Hij wilde niet werken onder gelóvigen, hij wilde de óngelovigen het Evangelie brengen!

Paulus wilde daarnaast niet ‘onder andermans duiven schieten’ oftewel andere Evangelisten niets afsnoepen en al helemaal geen scheuringen of partijschappen in gemeenten veroorzaken . Hij zelf werkte om niet, maar er waren genoeg evangelisten die, met hun gezin, moesten bestaan van het Evangelie als in dat ze voedsel en onderdak kregen van de gemeenten – het zou volstrekt onheus zijn als Paulus dit van hen zou afnemen (1 Timotheüs 5:18) door in hun gemeenten te gaan werken.

Gemeentestichting en Evangelisatie

Hierin is Paulus ook een voorbeeld voor de moderne gemeentestichters en bouwers! Hoe vaak zie- of hoor je niet dat er ergens een gemeente gesticht wordt in een plaats waar al veel kerken en gemeenten zijn? Met als gevolg dat leden van deze kerken en gemeenten ‘overlopen’ naar de nieuwe gemeente?

Dit is, naar het voorbeeld van Paulus, wat dan ook niet moeten doen. Evangelisatie moet gericht zijn op de ongelovige. Gemeenten die zich richten op leden van bestaande kerken en gemeenten ‘schieten onder andermans duiven’ – waardoor deze bestaande kerken en gemeenten in hun bestaan bedreigd worden en soms zelfs genoodzaakt zijn de gemeente op te heffen.

Dit kan nooit de bedoeling zijn. Dat zal alleen maar tot verdriet en pijn lijden. Daarom ook dat Palus er bewust voor koos zijn pijlen te richten op een onontgonnen gebied en ‘naar Spanje te gaan’ oftewel: de ongelovigen zoeken, het verlorene, en daar het Evangelie van Redding en Verlossing te brengen.

Het zal duidelijk zijn: dit is ook wat wij moeten doen. Niet je richten als gelovige op ándere gelovigen, maar het verlorene zoeken!

“Vrienden, volg mijn voorbeeld en let goed op hen die dat al doen.” (Fil. 3:17, Het Boek)

______
Kaart Romeinse Rijk
Kaart ontleend van Zaine Ridling (red.), Bible Atlas. Access Foundation. Vrij voor niet commercieel gebruik.
https://www.christipedia.nl/wiki/Bestand:Romeinse_Rijk_Augustus-Access_Foundation.jpg

Afbeelding Spanje
Afbeelding van Petra Söhner via Pixabay