Een wetenschappelijke doorbraak, na jarenlang voorwerk, in het onderzoek naar handschriften. Een onderzoek dat zich in eerste instantie richt op de Qumran of Dode Zee-rollen. Maar de impact zal natuurlijk vele malen groter zijn, ook buiten de bijbelwetenschappen want dit is voor oudheidkundigen een geweldig resultaat dat breed toepasbaar zal zijn.

“Onderzoekers van het Qumran-instituut in Groningen zijn erin geslaagd vast te stellen dat de Grote Jesaja-rol uit Grot 1 is vervaardigd door twee mensen die zó schreven dat het resultaat eenvormig was” – zo is gebleken uit onderzoek waarbij gebruik is gemaakt van Kunstmatige intelligentie.

Het onderzoek wordt uitgevoerd aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) door Prof. Mladen Popović en zijn team. Hiervoor ontvingen zij al in 2014 een subsidie van 1,5 miljoen euro. Met het onderzoek “wil men vaststellen wie wat schreef, wat bij elkaar hoort en hoe die enorme collectie in die grotten tot stand is gekomen. Is het lukraak bij elkaar verzameld materiaal of heeft een kleine groep klerken alles vervaardigd? Is er, met andere woorden, sprake van een representatieve doorsnede van het antieke tempeljodendom of is er sprake van het materiaal van een splintergroep?” zo schrijft historicus Lendering.

Haaretz schrijft er onder andere over:

“Wat maakt het uit hoeveel schriftgeleerden een oud manuscript schreven? Eigenlijk opent het de deur voor een heel andere benadering van het bestuderen van de Dode Zeerollen, legt Mladen Popovic uit [..].  Sinds hun ontdekking hebben experts zich geconcentreerd op de inhoud van de manuscripten, op zoek naar patronen in stijl, woordgebruik of ideologie om wat kennis te vergaren over de mensen achter de rollen, legt Popovic uit. Hoewel inhoudsanalyse belangrijk zal blijven, zal de nieuwe AI-ondersteunde methode onderzoekers fysiek bewijs geven om verschillende manuscripten die door dezelfde hand zijn geschreven met elkaar te verbinden, zegt hij.”

Wetenschappelijke doorbraak
Het zal, in de toekomst waarschijnlijk diverse vragen oplossen. Misschien ook bepaalde wetenschappelijke opvattingen zelfs in duigen doen laten vallen. Of juist steviger funderen.

Is er sprake van een (kleine) groep die alles zelf schreef? Is de verzameling geschriften een bijelkaar gebrachte collectie? We zullen het moeten afwachten wat de antwoorden uit dit onderzoek zullen zijn. Maar persoonlijk vind ik het zéér interessant! Vast staat dat het voor de wetenschap een doorbraak betekent. En mogelijk ook voor de theologie en bijbelse wetenschap!