Het Engelse woord ‘apology’ (excuus) is afgeleid van het woord apologia. Apologia is latijns voor verontschuldiging, van het Griekse ἀπολογία, “spreken ter verdediging”. De christelijke apologetiek is geen excuus maken voor het feit dat je gelooft als in “sorry dat ik christen ben” of gelovigen verexcuseren.

Apologetiek “verdedigt de leer die uit de natuur en de Schrift verkregen zou kunnen worden”¹. Op een intelligente, goed onderbouwde, manier. De apologetiek wil “een aanvulling, een bevestiging van de kennis van God uit de Schrift vormen” en is dus eigenlijk tegengesteld aan ‘verexcuseren’. Het is het onderdeel van de theologie “dat zich bezighoudt met de verdediging en verbreiding van het christendom”².

Het nut van Apologetiek

Is het wel nuttig om je bezig te houden met het verdedigen van het Christelijke geloof? Het geloof verdedigen op basis van argumenten, hoe nuttig ook, zal mensen immers niet tot geloof brengen? De moderne mens is toch niet meer vatbaar voor de Bijbelse boodschap?

Anderen zijn van mening dat het allemaal maar tijdverspilling is; “confronteer ze met het Evangelie en de Heilige Geest doet verder het werk!”. Is dat zo? Dan had Paulus het kennelijk niet zo goed begrepen als hij zegt dat we “de Jood een Jood en de Griek een Griek” moeten zijn (1 Kor. 9:19-23) en wat deed hij op de Areopagus in Athene? Hand. 17:22-34, hij haakt aan bij hun sociale omgeving en gebruiken en daarvanuit verdedigt hij de christelijke opvattingen.

Paulus begint bij de schepping, legt uit dat God geen door mensenhanden gemaakte afgod is, dat God degeen is die levendbrengend is en haalt hun eigen dichters aan, en –zonder de naam van Jezus te noemen- zegt hij: “waarvan Hij voor allen het bewijs geleverd heeft door Hem uit de doden op te wekken.”.

Hij wil immers invulling geven aan de plek die gereserveerd was voor “de onbekende god” en hen die bekend maken? Het resultaat is dat veel mensen zeggen: “laat nog eens wat van je horen” maar een aantal wel degelijk overtuigd is, méér wil weten en gelooft!

Wat is Apologetiek?

Eén van de doelstellingen is mensen middels verdediging van het geloof te winnen voor Christus. Maar hoe dan? Hoe kun je mensen winnen voor Christus door “discussies over het geloof”? Vergeet het woord “discussie”. Denk bij apologetiek eerder aan een goed gesprek!

Apologetiek kun je beschouwen als ‘pre-evangelisatie’. Het legt uit waarom het Evangelie waar is, wat de hoofdzaken van het christendom zijn, gaat in op vragen over de betrouwbaarheid van de schriften, de historiciteit van Jezus, etc.

Eén van de doelen is dan ook het wegnemen van obstakels bij de gesprekspartner. Antwoord geven op bezwaren als “als God bestaat, waarom is er dan zoveel ellende in de wereld”, “geloof is voor mensen die dom zijn”, etc. Die vragen kun je namelijk wel degelijk beantwoorden.

Bedenk wel dat je nooit direct alle vragen hoeft te beantwoorden. Voel je niet bezwaard tegen je gesprekspartner te zeggen, als je een antwoord niet hebt op een vraag, “dat ga ik uitzoeken en kom ik op terug” (doe dat uiteraard dan ook!).

Luisteren

Een vergissing die veel mensen begaan is dat ze denken dat met discussies, debatteren, en logisch redeneren de bezwaren weggenomen zullen worden en hun gesprekspartners wel móeten gaan geloven. Immers, “het bewijs is er”? Maar dat is niet het geval. Integendeel. Al snel wordt je als een onverbeterlijke wijsneus gezien die er alleen maar op uit is de discussie te winnen.

Het meest belangrijke wanneer je in gesprek gaat met ongelovige mensen is .. luisteren! Luisteren naar God en de persoon die met je spreekt.

• Ken van de waarheid van Gods Woord; bestudeer het woord, leer hoe je het moet uitleggen.

• • • Gebruik geen argumenten die tegen Gods Woord ingaan;
    • Ga bijvoorbeeld ook niet zeggen dat God geen controle heeft over dingen waardoor er slechte dingen gebeuren in deze wereld. Dat is onjuist, het presenteert een onmachtige God en is in tegenspraak met de Bijbel.

• Ken de context, de cultuur, van de persoon waar je mee spreekt! Bijvoorbeeld een student, een moslim, enz. Ken hun achtergrond! Verdiep je in je gesprekspartner. Zoals Paulus in Athene dat ook deed.

Voorbeelden:

• • • Argumenten mbt wonderen: een atheist kan eventueel onder de indruk zijn, maar een moslim onderschrijft het bestaan van wonderen. Ze onderschrijven dat God bestaat, ze onderschrijven dat de Bijbel het woord van God bevat, .. ze geloven zelfs dat Jezus heeft bestaan.
    • Argumenten m.b.t. het bestaan van geesten zijn weinig zinvol bij een spiritist. Die weet maar al te goed dat er geesten bestaan.
    • Jezus is God? Een hindoeïst gelooft dat want ‘elk mens is een god’ bij hen.. begin bij uit te leggen dat niet alle mensen een god zijn en niet alle dingen een ziel hebben enz.
    • Bijbelse betrouwbaarheid? Als je met een Mormoon of Jehova’s getuige spreekt onderschrijft die dat volmondig! Maar mormonen gaan een stap verder met het boek van Mormon. Jehova’s getuigen ontkennen de goddelijkheid van Christus. Dus daar zit het probleem waar je op moet focussen.
    • Postmoderne mensen verwerpen logica en bewijs. Zij zijn wellicht wel open als het gaat over ervaring en relaties!

• Ken de persoon als individu voordat je conclusies trekt en je lange lijst van argumenten loslaat op mensen! Zorg dat je iemand’s vraag of arrgument begrijpt voor je antwoord geeft.

Voorbeelden:

• • • Christendom is niet wetenschappelijk.. !?
      → misschien zijn ze in verwarring gebracht.. stel wedervragen. Hoe komen ze bij die opvatting? Op school geleerd? Hebben ze bewijs geleverd? Enz. Stel vragen!
      → Kom niet aan met een bijbeltekst over de “valselijk genaamde wetenschap” (1 Timotheüs 6:20). Dat is denigrerend in een dergelijke setting en zal je gesprekspartner afkerig maken van het geloof.
    • De kerk zit vol hypocrieten…!
      → als je iemand een stuk van Bach hoort spelen, en die voert het ongelofelijk slecht uit, is Bach dan een slechte componist of is de pianist gewoon niet goed (bezig)? Het feit dat een kerkganger Christus niet volgt, ligt dat dan aan de Here of aan die christen?
      → soms heeft iemand diepe wonden door de kerk veroorzaakt. Neem het serieus en luister naar het verhaal en waarom ze dit vinden!

Zoek de persoon

• probeer de persoon te winnen, niet de discussie!!
• wees alert op zaken in de omgeving van een persoon;
• probeer de issues die iemand heeft te adresseren en niet de non-issues;
• connect met het hart, niet met het hoofd! Je hebt met ménsen te maken!
• ongeloof is vaak niet intellectueel is maar rebellie tegen God en verzet tegen autoriteit;
• als je met een mens over God spreekt, spreek dan met God over de mens, ook tijdens discussies en gesprekken, een biddend hart tijdens het gesprek!

Valse leer

Tegenover de apologetiek staat de polemiek. Polemiek is de verdediging van het geloof ten opzichte van hen die binnen de gemeente dwalingen en valse leer brengen. Vaak kunnen daar ook argumenten voor worden gebruikt die binnen de apologetiek gebruikt worden.

De apologetiek heeft de taak gelovigen toe te rusten tot de verdediging van het Evangelie. Dat is een extern gerichte zaak. De polemiek is een interne, binnen de kerk en gemeente noodzakelijke, zaak. Want ook binnen de Gemeente van Christus is meer en meer ongeloof, vooral door gebrek aan kennis van de Schriften.

Beide worden door Petrus samengevat:

“Maar heiligt de Christus in uw harten als Here, altijd bereid tot verantwoording aan al wie u rekenschap vraagt van de hoop, die in u is, doch met zachtmoedigheid en vreze, en met een goed geweten, opdat bij al het kwaad, dat men van u spreekt, zij, die uw goede wandel in Christus smaden, beschaamd gemaakt worden”. (1 Petrus 3:15-16)

Vergeet daarbij dus nooit: luister “met zachtmoedigheid” naar de persoon waar je mee in gesprek bent, luister naar de Heilige Geest. Bid om inzicht en mogelijkheden het hart van die mens waarmee je in gesprek bent te bereiken.

» Gerelateerde artikelen/onderwerpen