Beloften aan Israël in het Nieuwe Testament?

Heeft het land Israël, en het volk, bestaansrecht? Zijn er beloften aan Israël in het Nieuwe Testament die nog in vervulling moeten gaan? Als het aan sommige theologen ligt niet. Israël, als volk, heeft áfgedaan voor hen. Dat maken ze online kenbaar, in boeken en interviews.

jerusalem beloften aan israël in het nieuwe testament
Jeruzalem – kaart: Pixabay

Volkenrecht
Volkenrechtkundig heeft Israël recht op bestaan in het land waar ze nu wonen. Dat recht is erkend door de VN.

Na de oprichting van de Zionistische Wereldorganisatie eind 19de eeuw en met name nadat de Britten het mandaat over Palestina hadden verkregen emigreerde een steeds groter deel van de Joodse wereldbevolking naar Palestina. Ongeveer 47% van alle Joden uit de wereld woont in Israël en ca. 21% van de bevolking is Arabisch.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog, in 1916, werd tussen westerse landen het Sykes-Picotverdrag overeengekomen waarin door westerse landen afspraken werden gemaakt over de verdeling van het Midden-Oosten wanneer het Ottomaanse Rijk zou zijn verslagen. In 1947 werd door de VN een Verdelingsplan voor het Mandaatgebied opgesteld. Israël is in 1949 met overgrote meerderheid door de VN als lidstaat toegelaten. Van 14 mei 1948 tot 11 mei 1949 werd Israël door 54 landen (voornamelijk niet-islamitische landen) erkend, waaronder 45 leden van de Verenigde Naties. Turkije erkende Israël in maart 1949. (Bron: Wikipedia)

Het “Bijbels bestaansrecht” bestreden
Tien jaar geleden publiceerden de theologen Steven Paas en Jos Strengholt hun “Open Brief over Israël aan Nederlandse Christenen” (mirror). Ik heb er nooit aandacht aan besteed hoewel ik er wel mee bekend was.

De schermutselingen binnen, met name, de Gereformeerde theologie over Israël interesseren mij niet zo want ik heb de gereformeerde kerken in mijn tienerjaren vaarwel gezegd en wat daar speelt volg ik over het algemeen slechts vanaf de zijlijn.

Toch moest ik er recent wél aandacht aan besteden naar aanleiding van een aantal emails die ik ontving. Er werd mij om te beginnen een samenvatting toegezonden van een boek (“Het Israëlisme en de plaats van Christus: Christocentrische interpretatie van Bijbelse profetie”) van de hand van Dr. Steven Paas.

Steven Paas en Jos Strengholt’s opvattingen ken ik onder andere via de eerdergenoemde Open Brief, uit interviews en via artikelen. Daaruit ontstaat het beeld van twee theologen die de vervangingstheologie brengen. Zelf vinden ze dat ze de vervangingstheologie niet brengen.

Omdat het gezien de stellingnames over het Joodse volk én de Bijbel zelf misschien toch wel interessant is voor een breder publiek hierbij een bespreking van het onderwerp, waarbij ik een deel overneem uit (één van) de email(s) die ik gestuurd heb.

Het bestaansrecht van Israël wordt namelijk, vanuit een bepaalde theologische vooronderstelling, bestreden. Ik focus met name op de argumenten uit de Open Brief uit 2012 aangezien die argumenten of stellingen kennelijk nog steeds het uitgangspunt zijn.

Vervangingstheologie

De samenvatting die mij werd toegezonden begint met:

In de inleiding “De Bijbel en Israël” wijst dr. Steven Paas, voorheen o.a. zendingswerker in Malawi, erop dat het leidend principe in de bundel is de overtuiging dat God de hele wereld liefheeft (Joh. 3:16) en dat al Zijn heilsbeloften in Christus (die door het Oude Testament was voorzegd) vervuld zullen worden (2 Cor. 1:20). Het oudtestamentische volk Israël heeft daarom heilshistorisch gezien geen doel in zichzelf, maar is Gods middel ten dienste van het heil voor alle volkeren waaronder het Joodse volk zelf. Het Nieuwe Testament geeft geen enkele aanleiding om te mogen veronderstellen dat het etnische volk Israël nog een aparte taak in Gods heilsplan zou hebben.

Verwoesting van Jeruzalem (de Klaagmuur)

Het Etnische Volk Israël
Wanneer gesteld wordt “Het Nieuwe Testament geeft geen enkele aanleiding om te mogen veronderstellen dat het etnische volk Israël nog een aparte taak in Gods heilsplan zou hebben.” is er maar één conclusie mogelijk. Paas ontkent of onderkent niet de unieke positie die het volk Israël heeft in het handelen van God.

Israël, het volk van voor de kruisiging, is dan in deze opvatting niet meer dan een middel tot het brengen van het heil naar de heidenen (u en ik). Waarbij gemakshalve wordt vergeten dat het hier niet om geheel Israël ging – in de Bijbel is dit secuur vastgelegd: Juda, Benjamin, Levi (Ezra 1:5) en Efraïm en Manasse. Die overigens wel het volk als geheel vertegenwoordigden uiteraard.

Etikettering
Paas en Strengholt verwerpen zelf “elke etikettering die ons aanduidt als vervangingstheologen of (potentiële) antisemieten” in de open brief. Maar het is niet te ontkennen dat wat ze schrijven vervangingstheologie ís en de schade die is aangebracht aan de Joden door de eeuwen heen door onder andere de vervangingstheologie, met als absoluut dieptepunt de holocaust, is evident.

Eén van de redenen daarvan [de holocaust] is dat er al eeuwen lang in het ‘christelijke’ Europa een sterk anti-Joods sentiment leefde, dat ontstaan was door wat de Kerk leerde over het falen van de Joden ten opzichte van Christus. Ook de vervangingstheologie lag daaraan ten grondslag, de leer dat de Kerk in de plaats van Israël is gekomen. (Ds. Oscar Lohuis, het Zoeklicht)

De vervangingstheologie is een opvatting welke stelt, kort gezegd, dat ‘de kerk in de plaats van Israël’ is gekomen. De beloften gedaan aan Israël (in het Oude Testament) zijn niet meer geldig voor hén, maar het ‘verbond met Abraham’ is -door of middels Christus- overgegaan naar de christenen. Israël, en het verbond dat God met hen sloot, wordt dan als ‘beëindigd’ beschouwd. En dat is mijns inziens exact wat Paas en Strengholt in hun Open Brief naar voren brengen.

In de Open Brief van Paas en Strengholt lezen we onder stelling 2 het volgende:

Buiten Christus om bestaat geen enkele belofte van een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde aan enig mens, Jood of niet-Jood. Iets anders onderwijzen of impliceren is niets anders dan het Evangelie zelf compromitteren.

En onder punt 4:

De dood van Jezus heeft de offers in de Joodse tempel voor altijd vervuld en voor eeuwig beëindigd.

Verder schrijven ze ondermeer:

De beloften van de erfenis die God gaf aan Abraham zijn effectief gemaakt door Christus, die het ware Zaad van Abraham is. [..] Omdat Jezus Christus de Middelaar is van het Abrahamitische Verbond, zullen allen die Hem zegenen door God worden gezegend en zullen allen die Hem en zijn volk vloeken vervloekt worden door God. Deze beloften slaan niet op enige bijzondere etnische groep, maar op de Kerk van Jezus Christus, het ware Israël. (punt 6). Het recht van welke etnische of godsdienstige groep dan ook op een bepaald gebied in het Midden-Oosten kan niet worden ontleend aan de Schrift. (punt 9)

Hoe de beide theologen met droge ogen durven te beweren dat dit géén vervangingstheologie is, is mij een raadsel. En hoewel ze stellen geen politiek te willen bedrijven (“Wij willen ons niet in de eerste plaats mengen in het politieke debat over Israël en de Palestijnen”) staat in punt 10 toch wel degelijk een politiek statement:

Het is beklagenswaardig dat vandaag ondeugdelijke Christelijke theologie aan seculier Israël een goddelijk mandaat geeft om niet-Israëlisch ‘Palestina’ blijvend in bezit te houden, waardoor Palestijnse mensen worden gemarginaliseerd en beschouwd als eigenlijk ‘Kanaänieten’.

Het onthouden van recht op bestaan van het volk in het land, zoals erkend door de VN nota bene, is wel degelijk een politiek standpunt. Dan kun je discussiëren over welke gebieden wel of niet er bij horen, de toon die de muziek maakt is hier duidelijk.

De ontkenning van de bijzondere positie (Bijbels gezien) die het Joodse volk heeft, en het door “de kerk der eeuwen” in willen laten nemen van die positie, is in mijn optiek wel degelijk anti-Israël net als dat de ontkenning van het bestaansrecht van het land Israël dat ook is.

Antisemitisme is vaak gebaseerd op angst, voortvloeiend uit vooroordelen. De vooroordelen kunnen onder andere economisch, religieus, politiek of (biologisch-)racistisch gekleurd zijn en bijvoorbeeld worden geuit middels impertinente opmerkingen. (Wikipedia)

Mijn, wellicht voor sommige harde en zware, conclusie is dat er dus wel degelijk sprake is van (een vorm van) theologisch- en politiek gemotiveerd anti-semitisme bij Paas en Strengholt.

Christenzionisten

Jeruzalem Moskee Klaagmuur

Paas verzet zich tegen de ‘christenzionisten’. Daar is iets voor te zeggen. Al was het alleen al omdat ik persoonlijk vind dat een christen zich beter niet met de politiek van Israël kan bemoeien. Hij zegt er over:

Het Christenzionisme en andere Israëlistische bewegingen kennen het huidige Israël en het Joodse volk op uiteenlopende wijzen een doorlopende uitzonderlijke (positieve of negatieve) religieuze status toe. Zij vinden voor die opvatting in de Schrift geen spoor van bewijs. In feite zijn ze bezig met het verzwakken of ontkennen van de positie van Jezus Christus en daarmee de kracht van het christelijke geloof, de theologie en de Kerk. [..] Het Israëlisme construeert de betekenis van de Bijbelse profetie zodanig dat het na-Bijbelse Israël en het Joodse volk in Gods plan óf een hogere status óf een lagere plaats ontvangen dan alle andere naties. [..] Zo verleent het Christenzionisme actieve steun aan de gedachte dat God aan de Joden, het huidige volk van Israël en de Israëlische staat een sleutelrol heeft gegeven in de heilsgeschiedenis. (lees volledige interview op LinkedIN).

Onbekeerd volk
Ik ben persoonlijk géén “christenzionist”. Het land Israël is, tot op de dag van vandaag, een seculiere staat. Toch is er wel degelijk de voorzegging dat Israël, het volk, terug zou keren naar het land. Zoals ik eerder al eens schreef:

De oprichting van de staat Israël is, met recht, een Godswonder. En tevens hét bewijs dat de Bijbel de Waarheid spreekt!
ik breng u weer terug” [..] “het land dat woest was, zal worden bebouwd, in plaats van de verwoesting te zijn die het was in de ogen van allen die voorbijkwamen.” – Ezechiël 36.

Het feit dat dit in de 20e eeuw gebeurd is en in 1948 de Staat Israël is gesticht is dus, in mijn ogen, de wil van God. Dat wil niet zeggen dat álles wat dit volk, in haar onbekeerde staat, doet goed is of goed te praten is. Zoals een christen-joodse zuster eens tegen mij zei: “God bereidt het schaakspel voor, en zet de stukken op het bord”.

Wie is het toch, die het raadsbesluit omsluiert zonder verstand?” Daarom: ik verkondigde, zonder inzicht, dingen, mij te wonderbaar en die ik niet begreep. (Job 42:3)

Dát is wat we nu zien. Het “eindspel” is in gang gezet. De stukken staan al decennialang op het bord. Of we het nu leuk vinden of niet, het móet en zál gebeuren omdat God het zo wil. En of iemand nu doctor in de theologie is of niet, ook dán zal hij moeten buigen voor Gods plan – ook al bestrijd je het en ben je er tegen en probeer je verkrampt de oude kerkelijke theologie met alle macht vast te houden en nieuw leven in te blazen: er is geen ontkomen aan.

Dat wat gebeurd is, de “loop der wereld”, was in Gods raadsbesluit vastgelegd en wat er zal gáán gebeuren eveneens.

De bekering van Israël
Het volk is eigenlijk altijd een “onbekeerd” volk geweest. Door het hele oude testament heen zien we dit probleem. God roept hen, via de profeten, meermaals op tot bekering. Hij straft hen onder andere zelfs middels de ballingschappen en de uiteindelijke diaspora vanaf het jaar 70.

Deze diaspora is al voorzegd in Deut. 30:1-3. Evenals de bekering van Israel ná deze wereldwijde diaspora. De Here Jezus heeft gezegd dat wat in de Wet en Profeten stond allemaal uit zal komen en zolang dat niet gebeurd is deze zouden blijven bestaan (Mat. 5:18). Alleen het feit al dát we De Schriften nog steeds hebben toont aan dat nog steeds niet alles vervuld is, óók niet voor wat betreft het volk Israël.

Paulus bevestigt dit (zie ook verder) in Rom. 11:25-26 “Want, broeders, opdat gij niet eigenwijs zoudt zijn, wil ik u niet onkundig laten van dit geheimenis: een gedeeltelijke verharding is over Israël gekomen, totdat de volheid der heidenen binnengaat, en aldus zal gans Israël behouden worden, gelijk geschreven staat”.

Israël in het Nieuwe Testament

Bijbel Bijbesltudie Smarphone Bijbelonderzoek“Het Nieuwe Testament geeft geen enkele aanleiding om te mogen veronderstellen dat het etnische volk Israël nog een aparte taak in Gods heilsplan zou hebben.”

Spreken over ‘het etnische volk‘ impliceert dat er ook een gééstelijk volk is, het ‘geestelijk Israël’.

Dit kún je afleiden uit de Bijbel, Gal. 3:29 zegt immers: “Indien gij nu van Christus zijt, dan zijt gij zaad van Abraham, en naar de belofte erfgenamen.“.

Gereformeerde theologen als Drs. A. Maljaars gaan daarbij zo ver dat ze stellen “De belofte aan Abraham en zijn zaad was de erfenis van het land Kanaan. De Heilige Geest getuigt hier in het N.T. derhalve dat de gelovigen de vervulling van de belofte zullen ontvangen.”

Maar dat kan natuurlijk niet, en dus moet dit via allegorische* uitlegging eveneens worden ‘vergeestelijkt’. Dat terwijl Paulus in de navolgende verzen uitlegt (“Ik bedoel dit”) wat die erfenis is: het “zoonschap”, oftewel dat je een kind van God mag worden zoals ook Abraham dat was. Dit om te laten zien hoe de vervangingsleer de Schriften verminkt.

Gal. 4:7 Gij zijt dus niet meer slaaf, doch zoon; indien gij zoon zijt, dan zijt gij ook erfgenaam door God.

Mijn verdere tegenwerpingen tegen de opvattingen van Paas en Strengholt hieronder:

  • Beloften in het Oude Testament
    als eerste wordt voorbijgegaan aan de oud-testamentische beloften die staande zijn gebleven (bijvoorbeeld de landbelofte), sterker nog: die worden herhaald als iets wat na een periode van ballingschap weer hun deel zou worden en zijn in vervulling gegaan voor onze eigen ogen. Wie dat ontkent, ontkent de dagelijkse realiteit.
  • Aardse belofte
    Als
    Paas en Strengholt schrijven: “Bovendien, buiten Christus om kan niemand van enige etnische groep een speciale gunst van God ontvangen. Buiten Christus om bestaat geen enkele belofte van een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde aan enig mens, Jood of niet-Jood. Iets anders onderwijzen of impliceren is niets anders dan het Evangelie zelf compromitteren.” ligt dit volledig in lijn met bovenstaande citaat. Daarnaast wordt het “Abrahamitische Verbond” door hen op Christus toegepast (terwijl Paulus zegt dat Christus de Middelaar is van een nieuw verbond) enz. (Hebr. 9:15, Hebr. 12:24, 2 Kor. 3:6).Alsverder de landbelofte aan het volk Israël ontkent wordt en ze van mening zijn dat christenen de beloften aan Israël, via het Abrahamitische verbond vervuld in Christus, hebben ontvangen heb ik maar één vraag: waarom wonen Strengholt, Paas e.a. die deze gedachte aanhangen niet in Israël, immers het is hun land volgens de landbelofte uit Genesis 15:18? Of, anderszins, wanneer is deze belofte teniet gedaan? Zoals onderstaand blijkt nimmer, integendeel, de Here heeft deze belofte bekrachtigd!
  • Nieuwe Hemel en Aarde
    Er wordt gesteld dat er geen enkele belofte op “een aards land of van een erfenis in de nieuwe hemel en op de nieuwe aarde” is voor geen enkel volk maar dat is een drogredenering. We leven niet op de ‘nieuwe hemel en aarde’ en de huidige situatie rondom Israël en de beloften aan hen zijn dus niet vergelijkbaar daarmee. We leven nog op de ‘oude’ aarde en voor wat betreft de óude aarde zijn de beloften er wel degelijk. Hoe zouden we die toekomstige situatie op het héden kunnen of moeten toepassen? En wat te denken van Jesaja 65:17-25? De Here zegt hier toch duidelijk dat er voor zijn Volk op de nieuwe aarde wel degelijk een plaats zal zijn en Jeruzalem een jubelende stad (NBV) zal zijn? Dit kun je, wederom, alleen maar “wegredeneren” als je een allegorische schriftuitleg volgt.
  • het etnische volk Israël?
    Wanneer men spreekt over ‘het etnische volk’ wordt er voorbijgegaan aan het feit dat Israël niet alleen van oorsprong een verzameling van stammen is, er wordt tevens voorbijgegaan aan het feit dat iedereen die de Judaïstische leer volgt (proselieten) gerekend wordt tot Israël, spreken over “het etnische volk” is in mijn ogen tevens verwerpelijk omdat het te veel neigt naar het spreken over “het Joodse ras”. En daarnaast: als we kijken naar de ‘etnische verschillen’ tussen de Ethiopische Joden, Europese Joden en Russische Joden, kunnen we dan nog over één “etnisch” volk spreken?
  • Het Nieuwe Testament
    Het is overduidelijk namelijk dat het Nieuwe Testament wel degelijk spreekt over beloften aan Israël en de toekomst van hen schetst.Zo zegt de Here Jezus letterlijk over hen in Lukas 21:21-24:“Laten dan die in Judea zijn, vluchten naar de bergen, en die binnen de stad zijn, de wijk nemen, en die op het land zijn, er niet binnengaan, want dit zijn de dagen van vergelding, waarin alles wat geschreven is, in vervulling gaat. Wee de zwangeren en de zogenden in die dagen! Want er zal grote nood zijn over het land en toorn over dit volk, en zij zullen vallen door de scherpte des zwaards en als gevangenen weggevoerd worden onder alle heidenen, en Jeruzalem zal door heidenen vertrapt worden, totdat de tijden der heidenen zullen vervuld zijn.”
    Dat gaat niet over christenen maar over het volk Israël. Er zijn er die claimen dat dit gaat over de verwoesting door Titus en dit willen toepassen op christenen maar die kennen de historie niet immers, de christenen waren toen al verdwenen uit Jeruzalem, er waren er nog slechts een paar over. Eusebius schreef dat toen de opstand begon, in 66 na Christus, enkele van de overgebleven Joodse christenen naar Pella (Jordanië) vluchtten, een stad aan de overkant van de rivier de Jordaan.Hoe zouden ze de woorden van de Here anders willen uitleggen dan als een profetische belofte aan het volk Israël? Dat kun je alleen wegredeneren door een allegorische uitleg te gaan geven en dat is bizar want de rest van dit gedeelte is ook letterlijk in vervulling gegaan immers?
  • Romeinen 11:1-2
    “Ik vraag dan: God heeft zijn volk toch niet verstoten?
    Volstrekt niet! Ik ben immers zelf een Israëliet, uit het nageslacht van Abraham, van de stam Benjamin. God heeft zijn volk niet verstoten, dat Hij tevoren gekend heeft.”
    En ook de rest van het hoofdstuk is duidelijk, in vers 25-28 stelt Paulus, zoals ik eerder aanhaalde, onomwonden dat Israël hersteld én behouden zal worden en dit sluit naadloos aan op de woorden van de Here eerder aangehaald.
    Want, broeders, opdat gij niet eigenwijs zoudt zijn, wil ik u niet onkundig laten van dit geheimenis: een gedeeltelijke verharding is over Israël gekomen, totdat de volheid der heidenen binnengaat, en aldus zal gans Israël behouden worden, gelijk geschreven staat:
    De Verlosser zal uit Sion komen, Hij zal goddeloosheden van Jakob afwenden.
    En dit is mijn verbond met hen, wanneer Ik hun zonden wegneem.
    Zij zijn naar het evangelie vijanden om uwentwil, naar de verkiezing zijn zij geliefden om der vaderen wil.”

  • Niet-Israëlisch ‘Palestina’- het politieke standpunt..
    Wie de geschiedenis van het huidige Israël kent weet naar ik aanneem dat al voor de vestiging van de staat Israël het land al voor een groot deel in handen van de Joden was. De grond was door hen áángekocht en vruchtbaar gemaakt. Daarnaast, zoals ik al duidelijk heb gemaakt, is er sprake van een door de VN erkend, juridisch, recht voor het volk om daar te wonen. Wát je daar persoonlijk ook van vindt, die beslissing is genomen en onomkeerbaar – een beslissing, zo geloof ik, door God geleid.
  • Offers in de Joodse tempel
    De bewering dat de “Offers in de Joodse tempel voor altijd vervuld en voor eeuwig beëindigd.” zijn. Jazeker, Christus offer was voor ééns en voor altijd afdoende om de satan te overwinnen en te onttronen en zich “een volk te kopen” (vgl 1 Petr. 2:9, Gal 4:7). De offers van de priesters waren niet afdoende om de zonden weg te nemen (Hebr. 10:11). In Openbaringen echter, hoofdstuk 11, lezen we dat de Tempel opgemeten moet worden. Dit kún je “allegorisch” willen uitleggen echter in 2 Tess. 2:3-4 lezen we ook over de Tempel en dat de antchrist zich daar zal openbaren. En, niet in de laatste plaats, heeft ook de Here Jezus hier over gesproken in Mattheüs 24:15-22. In Johannes 5:43 zegt de Here ook nog “Ik ben gekomen in de naam mijns Vaders en gij neemt Mij niet aan; indien een ander komt in zijn eigen naam, die zult gij aannemen.” – er zal dus wel degelijk nog een tijd komen dat er een valse Messias, “in zijn eigenn naam” komt om het volk te misleiden, er zál een Tempel komen in Jeruzalem.

En wat ook niet onvermeld mag blijven in het kader van de Nieuw-Testamentische vermeldingen over Israël, en ik ga met grote passen er door heen, is wat we lezen in de Openbaringen aan Johannes. Hier wordt duidelijk het volk Israël genoemd en zien we ze terugkeren in het heilsplan van God. Ik weet dat de Gereformeerde kerken deze “144.000” graag allegorisch uitleggen. Ik herinner mij de preken uit mijn jeugd er nog wel over.. gekunstelde verhalen om maar vooral te ontkennen dat hier letterlijk de 12 stammen van Israël genoemd worden.

Bijbels en Juridisch onhoudbaar
Mijn conclusies zijn denk ik wel duidelijk inmiddels. De stellingen van Dr. Steven Paas en Jos Strengholt zijn zowel volkenrechtelijk als Bijbels gezien volstrekt onhoudbaar, een aantoonbaar onjuiste rammelende exegese, ténzij je de Bijbel gaat plooien naar je eigen vooringenomen opvattingen.

Ik kan ook niet anders concluderen dan dat er sprake is van (een vorm van) vervangingsleer en een uitgesproken “anti-Joodse” houding met de Bijbel als excuus. Daarnaast is er ook sprake van een zeer hautaine houding jegens gelovigen die Israël wél haar plaats gunnen als Verbondsvolk. Ze stellen zich op alsof zij de énigen zijn die de waarheid kennen en de schriften juist interpreteren.

De Here zegt heel duidelijk dat de “Schrift niet van kracht beroofd” kan worden (“niet gebroken”, NBG). Paulus voegt hier aan toe: De hele Schrift is door God ingegeven en is nuttig om te onderwijzen, te weerleggen, te verbeteren en op te voeden in rechtvaardigheid (2 Timotheüs 3:16).

De theologen Paas en Strengholt proberen, in mijn ogen, wel de Schrift van haar kracht te beroven, te breken. Door Israël van haar beloften te beroven en haar bijzondere positie als het Verbondsvolk te (willen) ontnemen. Dat is simpelweg niet mogelijk. Zoals Petrus ook zegt: “Dit moet u allereerst weten, dat geen enkele profetie van de Schrift een eigenmachtige uitleg toelaat” (2 Petrus 1:20).

____

*) Allegorie. Beeldspraak waarbij het te vergelijken object – een zaak, persoon of begrip – wordt vervangen door een figuurlijke uitdrukking of beeld.  Allegorische Bijbeluitleg was met name in de middeleeuwen zeer gebruikelijk. De Reformatie beperkte de allegorese maar brak er niet mee. (Christelijke Encyclopedie, dl. I, p.43, Kok Kampen, 2005).

Calvijn volgt de exegese zoals deze door Augustinus en de ketter Tyconius werd voorgestaan, t.w. in allegorische zin. Dit in tegenstelling tot de Vroege Kerk, die in navolging van Jezus en de apostelen, de Schrift letterlijk verklaarden. De Gereformeerde Gezindte volgen echter in hun exegese, Calvijn, Augustinus en Tyconius. (Leen den Besten, Het uitgelezen boek. De bijbel in Nederland, Zoetermeer, Meinema 2005.)

Print Friendly, PDF & Email