De oudste delen van het Nieuwe Testament zijn niet de evangelieën, maar de brieven van Paulus, die hij schreef tijdens en tussen zijn zendingsreizen. Later schreef Lucas zijn Evangelie, en nog later zijn tweede boek, de Handelingen van de Apostelen – zo vermeldt de achterkant van het boek “Paulus en de Oudste Gemeenten” dat ik tijdens onze vakantie kocht.
Een korte vakantie waarin we één week in Zuid-Limburg verbleven. We genoten van goed weer, een fijn hotelletje (waar ik tijdens- en na het verblijf een nieuwe website voor heb ontwikkeld), bezoeken aan de diverse steden zoals Valkenburg en Maastricht.
Natuurlijk bezocht ik er ook heel veel kerken en gingen mijn vrouw en ik samen onder andere naar Kasteel Hoensbroek, en nog wat andere leuke bezienswaardigheden, en reden ook de prachtige Mergellandroute (foto boven).
Voor de geïnteresseerden, de volledige beschrijving van onze trip en alle foto’s zijn hier te vinden.
Dacia, Rijk van Zilver en Goud
In de week erna maakte ik wat fietstochten in de regio en bezochten we onder andere Assen, waar ik naar de tentoonstelling “Dacia, Rijk van Zilver en Goud” ging (foto’s en verslag). Eveneens zeer de moeite waard; een stuk “verloren” geschiedenis van Roemenië en ver daar buiten wordt daar onder de aandacht gebracht. Het Drents Museum in Assen heeft er veel tijd en energie in gestoken.
Wat mij opviel bij beschrijvingen, en ik zie dat vaker, is dat wanneer geschiedkundigen geen raad weten met bepaalde gebruiken of situaties die ze “in de grond” aantreffen ze deze gebruiken meteen maar aan “religieuze gebruiken” toeschrijven, zo ook hier weer. Niet alleen ik ben sceptisch hierover, ook historici zijn dat.
“Roemenië heeft zilveraders maar desondanks importeerden de Daciërs dit metaal. Veel vondsten zijn deposities – men gaf aan de aarde terug wat uit de aarde was gekomen. Er is aandacht voor de betrekkelijke onkenbaarheid van de Daciërs: ze schreven niet, van sommige afbeeldingen weten we simpelweg niet wat ze voorstellen, dat een spiraal een teken is voor een zonnecultus, is slechts een hypothese.” (Mainzer Beobachter).
Roemenië is, ook nu nog, een bijzonder land. Zo las ik dat nagenoeg de gehele bevolking “gelovig” is, als in: behorend tot een kerk. Tachtig procent van hen is Roemeens-orthodox. Dit ondanks het jarenlange communistische regime.
Paulus en de Oudste Gemeenten
In Assen kocht ik op de afdeling 2e hands boeken bij boekhandel Van der Velde (mooie collectie!) het boek “Paulus en de Oudste Gemeenten”. Het boek doet een poging de gegevens over het leven van Paulus en de oudste christelijke gemeenten, door hem gesticht, chronologisch in kaart te brengen. Dit geeft op die manier een samenhangend verhaal en een interessant beeld van het ontstaan en bestaan van de eerste christengemeenten.
Of het helemaal klopt allemaal kun je soms over twijfelen maar een leuk en interessant boek is het zeker. Het boekje is al in 1976 verschenen en de keuze en volgorde van bijbelboeken alsmede de verbindende teksten zijn van de hand van Prof. A.F.J. Klijn (†2012).
Professor Klijn was een Nederlands theoloog en deskundige op het gebied van het Nieuwe Testament en de vroeg-christelijke literatuur. Wat ik jammer vind is dat het Nederlands Bijbelgenootschap er indertijd voor heeft gekozen om voor de Bijbelteksten de, zeer matige, “Groot Nieuws Voor U” vertaling te gebruiken.
Desondanks een mooie lezenswaardig boekje, weer een aanwinst voor m’n bibilotheekje. Ik kan het zeker aanraden, het is gebruikt hier en daar te koop voor slechts een paar euro.
Leven van Paulus
Het boekje is een mooie aanvulling, voor mij, op de studie die ik de afgelopen tijd op het leven van Paulus heb gedaan, waarvan middels een aantal artikelen hier een weerslag van op het blog verscheen.
Eerder heb ik ook een (uitgebreide) studie over “de 4e zendingsreis” van Paulus gemaakt. De studies en artikelen zijn nu bij elkaar geplaatst op de index pagina. En voor het gemak ook onderstaand.
– Paulus: de wereld waarin hij werd geboren
– Paulus: een ijveraar voor de Wet
– Paulus: een disicipel van Jezus
– Paulus, Barnabas en Johannes Marcus
– Wie schreef de Brieven van Paulus? Wie is Tertius?
– Bijbelstudie-serie: “Tussen de Gevangenschappen”.
Datering brieven en Evangelieën
De schrijver van het boek is van mening dat de brieven van Paulus de oudste Nieuw Testamentische geschriften zijn. Of dat voor álle brieven geldt betwijfel ik een beetje, maar van een groot deel weten we het vrij zeker.
Reden voor mijn twijfel is dat we van sommige brieven simpelweg niet weten wanneer ze precies geschreven zijn, ook omdat mogelijk niet alle gevangenschappen van Paulus allemaal vermeld zijn en alleen maar uit indirecte gegevens kunnen worden afgeleid. Wellicht dat ik in de toekomst daar nog op terugkom en de artikelenserie over Paulus aanvul daarmee.
Daarnaast weten we ook dat Paulus twéé keer in Rome gevangen was, en het is zeer goed mogelijk dat hij tijdens die laatste gevangenschap zijn pastorale brieven schreef terwijl Lukas’ boek Handelingen al stopt bij de eerste gevangenschap. Wat een duidelijke indicatie is dat Handelingen vóór dat moment is afgerond – immers: als deze na de tweede gevangenschap en dood van Paulus was geschreven, zou dit zeker vermeld zijn.