Wat moesten de discipelen onderwijzen? Alles wat Jezus had bevolen (te onderwijzen). Dit omvatte Jezus’ eigen woorden en alle woorden van de Bijbel, want de hele Bijbel is de boodschap van Christus en is geïnspireerd door de Heilige Geest. De Bijbel is het (geestelijke) zwaard, kennis is het Wapen van de Christen!
De vroege christenen geloofden dat onderwijs nodig was om de wereld te veranderen. Ze probeerden alle naties te veroveren, niet door oorlogvoering, maar door de waarheid te verkondigen.
Ze geloofden dat waarheid, onderwezen door de Heilige Geest, het machtigste wapen ter wereld is. Ze rekenden op “het zwaard van de Geest, dat is het Woord van God” (Efeziërs 6:17).
De vroege christenen waren niet alleen gericht op gevoel en rituelen. Ze hadden een boodschap om te onderwijzen, een boodschap van de Heilige Geest. Deze boodschap kwam van hun allerhoogste leraar, Jezus Christus, en werd opgetekend in het allerhoogste boek, de Bijbel.
Het was belangrijk om deze boodschap goed te onderwijzen. Het onderwijs moet nauwkeurig zijn. De juiste opvattingen, doctrine, is belangrijk. De waarheid moet zuiver worden gehouden en aan anderen worden onderwezen.
De Bijbel beveelt dat voorgangers (opzieners) en oudsten “moeten kunnen onderwijzen” en “de waarheden van het geloof moeten vasthouden” (1 Timoteüs 3:2-9). Deze waarheden zijn in de eerste plaats gericht op Gods heerschappij over alle dingen, op redding door geloof in Jezus’ dood en opstanding, en hoe een leven te leiden in overeenstemming met God’s Woord.
Door de waarheid hoog te waarderen en aan anderen te onderwijzen, leidden de door de Geest geleide christenen veel mensen tot geloof in Christus. Daarbij hadden ze ook een enorme impact op het onderwijs in het algemeen.
Wist je bijvoorbeeld dat het christenen waren die de beweging begonnen voor onderwijs voor alle kinderen, meisjes en jongens, arm en rijk? Wist je dat christenen het hogere onderwijs in duistere tijden in leven hielden, veel klassieke boeken bewaarden zodat ze niet voor altijd verdwenen en het leren en de beschaving hernieuwden? Wist je dat christenen het voortouw namen bij het opzetten van onderwijssystemen? Wist je dat christenen de meeste van ‘s werelds grootste universiteiten hebben gesticht?
Veel mensen zijn verbaasd als ze dat horen of ontkennen het zelfs, ze zeggen dat geloof mensen “alleen maar dom houdt”, dat de kerk en overheid samenwerkten onder het motto “hou jij ze dom, hou ik ze arm”, dat mensen “door de kerk” geloofden in een platte aarde (wat echt totale onzin is).
Vanaf de late oudheid, en vanaf het begin van de christelijke theologie was de kennis over de bolvorm van de Aarde wijdverbreid. Er was wel debat over, maar theologisch gezien was het niet relevant of de aarde een platte schijf of een bol was.
Het tegendeel is dus waar. Wijdverbreid onderwijs zou, zeker in het Westen, helemaal niet hebben kunnen bestaan in voorgaande eeuwen of zou pas véél later van de grond zijn gekomen zonder de invloed van het christendom.
Joodse Traditie
Jezus was Joods. Bij de Joden speelde onderwijs een grote rol. Lezen en schrijven was érg belangrijk, zij waren het Volk van het Woord van God immers?
Daarnaast waren Joden van oudsher ondernemers, handelaars. Het was in het erfrecht bijvoorbeeld zo dat de óudste zoon vaak (de helft) van de materieële bezittingen kreeg, de 2e kreeg de geldwaarde van de andere helft. Als er meer kinderen waren werd het anders verdeeld.
Die geldwaarde kon worden gebruikt elders te starten met een onderneming of beroep. Denk eens aan het verhaal van de verloren Zoon in Lukas 15:11-32? Jezus vertelde dat verhaal niet voor niets. Iedereen kénde dit principe van een zoon die zijn deel van de erfenis vraagt c.q. krijgt om elders een leven op te bouwen.
Maar om een beroep te kunnen uitoefenen of te handelen, moest je wel enig onderwijs hebben genoten want: lezen, schrijven, rekenen. De basis van handelskennis.
Vroege christenen, Reformatie
De vroege christenen geloofden ook sterk in onderwijs – voor alle kinderen en volwassenen. De leiders van de gemeenten moesten ook onderwezen zijn in de schrift. Reden waarom iemand die pas tot geloof was gekomen geen leidende functie mocht hebben in de gemeente. En zelf in staat om anderen te onderwijzen:
Een opziener dan moet zijn onbesproken, de man van één vrouw, nuchter, bezadigd, beschaafd, gastvrij, bekwaam om te onderwijzen (1 Tim 3:2)
Luther zei dat het “beschamend en verachtelijk” was dat ouders er niet voor zorgden dat hun kinderen goed onderwijs kregen. Luther was niet de eerste die aandrong op (openbare) scholen die door de overheid werden gefinancierd en erop aandrong dat elk kind toegang zou moeten hebben tot goed onderwijs. Karel de Grote (742-814) was bijvoorbeeld een groot voorstander van onderwijs. Hij eiste dat elke kathedraal en elk klooster een school oprichtte en dwong de kinderen van edelen om naar de kerkelijke school te gaan.
Tegelijkertijd zei Luther: “Ik ben bang dat de scholen de poorten van de hel zullen zijn, tenzij ze ijverig werken om de Heilige Schrift uit te leggen en ze in het hart van de jeugd te graveren.”
In het tegenwoordige onderwijs zien we helaas dat Luther hierin gelijk heeft gekregen. Kinderen wordt sinds decennia geleerd, ook op christelijke scholen, dat de aarde niet geschapen is maar door de oerknal en evolutie alles tot stand is gekomen. Helaas kunnen de huidige generatie christen-ouders en leiders van gemeenten hier niet of nauwelijks iets tegenover stellen. Sterker nog: zij gaan hierin mee. Want “Evolutietheorie is immers wetenschappelijk” – wat ik bestrijd (zie mijn gratis boek “Dat Geloof ik niet”).
Ook Calvijn promootte het basisonderwijs voor alle kinderen, zodat ze konden leren lezen, schrijven, rekenen, grammatica en godsdienstonderwijs zouden krijgen. Calvijn leidde ook een beweging naar middelbare scholen om mensen op te leiden voor leiderschap in kerk en overheid.
Calvijn benadrukte tevens dat christenen de wetenschap niet moesten verwerpen. Calvijn zei: “Als we de Geest van God als de enige bron van waarheid beschouwen, zullen we de waarheid zelf niet verwerpen, noch haar verachten waar ze ook zal verschijnen, tenzij we de Geest van God willen onteren.” Calvijn stond erop dat christenen veel over de wet konden leren van rechtsgeleerden, filosofie van filosofen, logica, geneeskunde, wiskunde, astronomie – ook als deze mensen niet gelovig waren.
Gutenberg’s eerste boek
Een van de belangrijkste ontwikkelingen in het onderwijs was de drukpers van Johannes Guttenberg. Hét boek dat met Gutenberg’s drukpers gedrukt is was … de Gutenberg Bijbel. De liefde voor boeken en kennis in het algemeen vloeide voort uit een liefde voor het allerhoogste Boek dat de kennis van God geeft!
Christenen verwerpen onderwijs en wetenschap niet
Het is vreemd wanneer universiteiten en professoren het christendom verachten of het als een obstakel voor onderwijs zien, terwijl het een feit is dat de grootste universiteiten van de wereld door christenen zijn opgericht.
Bologna, Oxford, Parijs, Cambridge, Heidelberg en Basel werden opgericht door christenen en concentreerden zich op het christelijk denken als hun belangrijkste onderwerpen.
Pastor, Evangelist en oprichter van diverse onderwijsinstituten D. James Kennedy wees erop dat “bijna alle eerste 123 hogescholen en universiteiten in de Verenigde Staten een christelijke oorsprong hebben.”
Ook in Nederland was dit vaak het geval. Denk aan de Vrije Universiteit, opgericht op 20 oktober 1880 door een groep orthodox-protestantse christenen onder leiding van de theoloog, journalist en politicus Abraham Kuyper. En natuurlijk de oudste Universiteit van Nederland: de Universiteit van Leiden, gesticht door Willem van Oranje in 1575 om onder andere predikanten op te leiden. Ook de Rijksuniversiteit Groningen kende in het begin (slechts) vier onderwijsrichtingen, waaronder Protestantse Godgeleerheid.
De befaamde Harvard University ging van start met een donatie (geld en boeken) van ds. John Harvard. Het belangrijkste doel van het onderwijs aan Harvard was: “Laat elke student duidelijk worden geïnstrueerd en ernstig worden aangespoord om goed te overwegen dat het belangrijkste doel van zijn leven en studie is om God en Jezus Christus te kennen, wat het eeuwige leven is, Johannes 17:3, en daarom om Christus te leggen … als het enige gezonde fundament van alle kennis en leren.“
En zo kunnen we er nog héél veel opnoemen maar het is duidelijk: Christenen verwerpen onderwijs en wetenschap niet, integendeel. Onderwijs en wetenschap is altijd omarmd door christenen.
Veel bekende wetenschappers waren (en zijn) dan ook Christen.
Kennis is het Wapen van de Christen
De beste basis voor het volgen van onderwijs is de overtuiging dat er zoiets als waarheid bestaat en dat de waarheid het waard is om te leren kennen. Kennis is het wapen van de Christen. Kennis van God’s Woord maar ook algemene, wetenschappelijke, kennis. Zodat je een waardig gesprekspartner bent!
Als er geen waarheid is of als de waarheid er niet toe doet, heeft onderwijs geen zin. Maar als de waarheid écht en kostbaar is, dan is onderwijs belangrijk. Dit is de reden waarom het christendom zo’n krachtige kracht in het onderwijs is geweest. Mensen die Jezus kennen, zijn er zeker van dat de waarheid belangrijker is dan al het andere in de wereld. Het verwerpen van kennis en wetenschap leidt tot treurige situaties.
Hosea riep het uit, namens de Here: “Mijn Volk gaat ten onder door gebrek aan kennis”. (Hosea 4:6). Laten we een voorbeeld nemen aan de (vroege) christenen die ons zijn voorgegaan en kennis van God’s Woord, maar ook de wetenschap (zie Luther, Calvijn) waar onze broeders en zusters in vorige eeuwen zo voor gestreden hebben om die in vrijheid tot zich te mogen nemen en te mogen onderwijzen, niet verwerpen!
___
Naar/bron: “Christianity and Education”, Dr. David Feddes
(bewerkt en aangevuld met diverse andere bronnen en informatie)
