De Reformatie in Zwitserland was een reformatie met veel aspecten. De Reformatie vond plaats in lagere én hogere sociale klassen, soms in het geheim, soms publiek. Soms in stilte, soms in gewelddadige conflicten.
De herontdekking van de Bijbel was cruciaal. In Zwitserland droeg de reformatie álle genoemde aspecten. De belangrijkste leiders waren Calvijn en Zwingli.
Reformatie in Zwitersland
Zwingli werd priester op zijn 22e. Zwingli’s ontmoeting met Erasmus veranderde zijn leven voorgoed. Hij leerde zichzelf Grieks en leerde grote delen van de Bijbel uit zijn hoofd. Zwingli was bekend met Luther en ontdekte onafhankelijk van Luther dezelfde waarheden.
Zwingli overleefde na 3 maand ziekte de Pest. In zijn preken verzette hij zich tegen de leringen van de Roomse kerk. Ook verzette hij zich in zeer praktische zin: door te trouwen (als priester!) met een weduwe, moeder van drie kinderen en ze kregen samen nog 4 kinderen.
Net als Luther wilde ook hij de kerk van binnenuit veranderen. Dat werd niet geaccepteerd. De gemeenteraad van Zürich kwam bijeen op 21 januari 1523 om zijn visie te bespreken. De raad steunde zijn visie(!) en als gevolg er van kwamen er drastische wijzigingen in de kerk in Zürich.
De gemeenteraad liet beslag leggen op onder andere de kloosters die werden omgevormd naar scholen, ziekenhuizen en opvang voor daklozen werd geregeld. Er ontstonden gaarkeukens voor de armen. Men geloofde dat verwerping van het Roomse systeem niet alleen geestelijk was maar ook in de praktijk handen en voeten gegeven moest worden!
Een groot probleem ontstond voor Zwingli toen een aantal van zijn volgelingen besloten een stap verder te gaan in het navolgen van de Bijbel door zichzelf volwassen te laten dopen. De gemeenteraad van Zürich verwierp deze dooppraktijken. Het koste de ‘dopersen’ hun leven. Hierin heeft Zwingli helaas een zeer bedenkelijke rol gespeeld.
De hervormingen van Zwingli werden voornamelijk in de steden nagevolgd. Het platteland bleef overwegend katholiek. Dit zorgde voor grote problemen en uiteindelijk een burgeroorlog.
In oktober 1531 pleegden de rooms-katholieke kantons een gezamenlijke aanval op Zürich. Vanwege de onverwachtheid van de aanval waren de protestanten nauwelijks klaar om zich te verdedigen. Toen het protestantse leger bijeengekomen was, ging Zwingli met hen mee. Hij werd in de veldslag gedood. (Wikipedia).
Zwingli’s laatste woorden waren: “Ze kunnen het lichaam doden, maar niet de ziel”. Zijn lichaam werd verbrand door zijn vijanden, de as vermengd met de as van varkens en ze verstrooiden het in de wind..
Luther en Zwingli
In 1529 kwamen Zwingli en Luther voor de enige keer in hun leven oog in oog te staan. Ze ontmoetten elkaar in de stad Marburg, Duitsland, om hun verschillende opvattingen over het Avondmaal des Heren te bespreken. Ondanks al zijn afkeer van de middeleeuwse leer van de transsubstantiatie, geloofde Luther nog steeds dat Christus lichamelijk aanwezig was in het sacrament van het altaar “in, met en onder” de elementen brood en wijn.
Zwingli daarentegen zag het Heilig Avondmaal als een herdenkingsfeest. Dezelfde zorgen die Zwingli ertoe hadden gebracht zich tegen beelden te keren en het orgel uit de kerk in Zürich te verwijderen, brachten hem er ook toe om zich op dit punt tegen Luther te keren.
Redding was alleen door Christus, door geloof alleen, niet door geloof en brood, zei Zwingli. Het lichaam van Christus is in de hemel, aan Gods rechterhand, niet op de verschillende altaren van de christenheid wanneer christenen samenkomen om het Avondmaal des Heren te vieren.
Op het hoogtepunt van het debat nam Luther een krijtje en schreef op de tafel voor hem het Latijnse woord est. Dit is mijn lichaam, had Jezus gezegd. Iets minder geloven was de incarnatie zelf ontkennen, geloofde Luther.
De twee grote leiders werden nooit verzoend. Als gevolg hiervan ontwikkelde de protestantse reformatie zich tot twee concurrerende kampen met verschillende belijdenissen: de lutherse traditie en de gereformeerde traditie.