De Paasheks, had je daar ooit van gehoord? Ik zie opeens de laatste tijd steeds meer vrouwen op social media die een cursus hekserij doen en ook allerlei vrouwen die als heks op de foto staan op Instagram en Facebook die je vervolgens ‘een vrolijk pasen’ wensen. Paasheksen en paasvuren. Wat is de oorsprong? Hoe onschuldig (of niet) is dit eigenlijk?
De Paasheks komt uit de Zweedse traditie en heeft alles met bijgeloof te maken, net als de paasvuren.
De Paasheks
De Zweden hebben van oudsher geen paashaas maar een paasheks. Vroeger was de heks dan ook een belangrijk symbool in het bijgeloof van de Zweden. Volgens de legende vloog de heks met Pasen rond op haar bezem om de duivel te ontmoeten. De bevolking stak massaal grote vuren aan (als bescherming tegen slechte krachten) en er werd in de lucht geschoten in de hoop de heks te verjagen. [..]
Op Witte Donderdag vlogen de heksen vanuit de kerktoren in het dorp gezamenlijk naar Blåkulla (een bijeenkomst met de duivel). Het is in Zweden dan ook een bewijs van grote moed of juist domheid om de nacht van Witte Donderdag in een kerktoren door te brengen. In Zweden doen dan ook vele verhalen de ronde over jongemannen die dit toch waagden, vaak met de meest vreselijke gevolgen. Het aansteken van de haard op paasmorgen was ook omgeven met bijgeloof. Degene die op paasochtend als eerste zijn haard aan had, zou één van de paasheksen zijn. Om er zeker van te zijn dat de schoorsteen ‘veilig’ was, moest je eerst negen verschillende soorten takken verbranden. Je kunt je dus voorstellen dat de schoorstenen op paasmorgen pas laat rookten… (VisitSweden).
Andere varianten van dit verhaal zijn er ook maar kern is dat de ‘heksen een ontmoeting met de duivel’ zouden hebben en de vuren worden aangestoken ‘ter bescherming’ tegen de heksen.
Dat doet aan het Paasvuur denken. Een gebruik op veel plaatsen in Nederland.
Het Paasvuur
Het ontsteken van Paasvuren is een traditie die al eeuwenlang in heel Europa voorkomt. Van Denemarken in het noorden van Europa tot Zwitserland en Oostenrijk in het zuiden. Nederland is de westgrens van dit gebied. Van oorsprong, zo vermoedt men, is de traditie van Paasvuren afkomstig uit de tijd van de Germanen. De vuren werden ontstoken om de god Ostara een offer te brengen. Het vuur stond hierbij symbool voor vruchtbaarheid en een nieuw begin. [..]
In delen van Duitsland ook een soort pop, die Judas Iskariot moet voorstellen (degene die Jezus verried), verbrand, evenals poppen en figuren die heksen moeten voorstellen. (Historiek).
De verbranding van de pop die Judas moet voorstellen is ook gebruik op Cyprus en Kreta.
Hekserij is populair
Hekserij wordt steeds meer ‘genormaliseerd’. Hekserij is populair aan het worden en wordt neergezet als ‘onschuldig’ en ‘grappig’. Verkleedpartijtje, foto op Instagram en ‘likes scoren’. Ook is het vieren van Halloween (van oorsprong het Keltische feest Samhain) in Nederland steeds populairder aan het worden en wordt nu ook Pasen langzamerhand weer geïnfecteerd met “onschuldige” hekserij.
Eén van de oorzaken dat Pasen hiermee geïnfecteerd raakt is omdat de christelijke kerk niet de heidsense feesten heeft afgeschaft maar ze heeft vermengd met het Christendom, “gekerstend”. Een grote vergissing.
Pasen en Kerst (volgens sommigen -de religiehistorische hypothese van Hermann Usener– van oorsprong de gekerstende ‘Zonnewende’, waar kerst mee samenvalt) gaan daardoor, nu meer en meer mensen niet meer naar een kerk gaan, steeds meer terug naar hun min of meer oorspronkelijke vorm waarvan we nog steeds delen in gebruik hadden (de paasvuren, paaseieren, kerstboom).
Van oorsprong was de link met hekserij in de Keltische viering niet het geval. Met Halloween is de Amerikaanse traditie vermengd geraakt met de Keltische viering.
Het wordt steeds meer ‘normaal’ of zelfs ‘grappig’ gevonden om je te verkleden als heks. Of zelfs op een cursus hekserij te gaan. Mensen waarvan ik het nooit verwacht had posten nu opeens foto’s daarvan op social media.
Op zoek naar ‘spiritualiteit’
Mensen zijn spiritueel. Dat wil zeggen: “zaken die met de geest te maken hebben”. De kerk heeft afgedaan, lang leven de alternatieve spiritualiteit! Daar hoort kennelijk “een beetje hekserij” ook bij. Maar het is nooit “een beetje”.
Occultisme
Je laat je linksom of rechtsom in met een vorm van occultisme. Dat is een glijdende schaal. Mensen, gezinnen en huwelijken, gaan daar aan kapot. Ik heb het zien gebeuren de afgelopen jaren.
Vrouwen zijn met name hier gevoelig voor en laten zich beïnvloeden door deze trends, met name omdat ze meer spiritueel zijn ingesteld dan mannen.
Afgodendienst
Waarzeggerij, spiritisme, toverij, hekserij en allerlei vormen van occulte ‘alternatieve geneeswijzen’ zijn populairder dan ooit. De kerken en gemeenten waarschuwen er helaas nauwelijks meer voor.
Het is niet voor niets dat al in het Oude Testament gewaarschuwd wordt. Zo is de waarzeggerij ook vaak verbonden aan de afgodendienst (Terebint** More bij Sichem, Baälsdienst, Genesis 12:6; Deuteronomium 11:29-30). Abraham wijdt deze plaats aan de Here. Hij doet de afgoderij weg, hij verwerpt die. En dat is een goed voorbeeld voor ons: wég met die afgoderij, hekserij en ‘spiritualiteit’ – stel God daar radicaal voor in de plaats!
We moeten niet te makkelijk denken over deze zaken. Het is níet onschuldig. In de Bijbel staat dat we niet worstelen tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de machthebbers van de duisternis van deze wereld, tegen geestelijke boosheden in de lucht” (Efeziërs 6:11-12).
Hekserij kan je niet redden
In Deuteronomium 18:9-13 lezen we onder andere “Onder u mag niemand gevonden worden die zijn zoon of zijn dochter door het vuur laat gaan, die waarzeggerij pleegt, die wolken duidt of aan wichelarij doet, die een tovenaar is, die bezweringen doet, die een dodenbezweerder of een waarzegger raadpleegt, of die de doden raadpleegt.”
Geesten oproepen was onder een aantal klasgenoten van mij, vroeger, een populair ‘spelletje’. Maar de enorme angst en paniek die ik bij één van hen heb gezien toen er “antwoord kwam” (van wie of wat ook maar) vergeet ik niet meer.
Waarzeggerij? Ik ken een man die in zijn jeugd naar een waarzegster ging en zij voorspelde hem dat hij vroeg zou sterven. De drank werd zijn ‘vriend’ om de angst te verdrijven uit zijn leven. En hij stierf jong daardoor.
Een andere man die in zijn leven naar “wichelaars” en regelmatig naar “magnetiseurs” ging (voor genezing) heb ik bij zijn sterven begeleid. Hij was, ondanks zijn kerkelijke achtergrond, doodsbang voor de dood en het dodenrijk. Kreeg boze dromen en hallucinaties, zag slangen en riep tegen de mensen die ‘m verzorgden “Ga weg! Je wilt me vermoorden!”. Angst. Enorme angst.
Bezweringen? De hedendaagse hekserij-hype of Wicca, de terugkeer van deze eeuwenoude vorm van occultisme, heeft voor veel ellende gezorgd. Daarvan getuigen genoeg (met name vrouwen) die aan hekserij hebben gedaan.
De hekserij is al zéér oud; de De codex van Hammurabi, koning van Babylonië (1792–1750 v.Chr.) spreekt er al over. En, zoals we zien, de Bijbel ook. Er is ook geen onderscheid tussen ‘witte’ en ‘zwarte’ magie. Beide stammen uit dezelfde onzuivere bron.
Flirten met het occulte
Wat is het nut van waarzeggerij, van hekserij en occultisme? Jesaja zei:
“Wat heb je je afgetobd met talloze raadgevers! Laten zij die naar de sterren staren, die de hemel kunnen uitleggen, die je per maand laten weten wat je overkomen zal, laten zij nu aantreden, laten zij je redden!” (Jesaja 47:13)
Wanneer Jesaja spreekt over ‘de hemel uitleggen’ herkennen we natuurlijk de mateloos populaire en, zoals blijkt een hele oude gewoonte, horoscopen.
Het is niet grappig, of leuk, en zeker niet nuttig om “een beetje te flirten met het occulte”, met hekserij. Het zorgt alleen maar voor ellende; mensen voelen zich angstig voor de toekomst er door, maken zich zorgen, en .. het kan je niet redden! Je laat je in met de duisternis die je alleen maar kapot wil maken.
__
** Een Terebint is een boom die in het hele middelandse-zee gebied voorkomt, vooral in het gbied van het huidige Syrië, Israël en Jordanië. De meeste zijn te vinden ten westen van de Jordaan zoals rond Nazareth en in het karmelgebied – bron: Bijbelse Encyclopedie, 8e druk, ©1998 Kok Kampen.
