Een spreekwoord dat je niet zo veel meer hoort: Elke ketter heeft zijn letter. Maar in onze tijd zeker niet minder waar. Het betekent: “ieder meent, dat hij zijn eigen mening of opvatting wel kan bewijzen”. Maar wat heeft dat met de Beeldenstorm te maken?
Elke ketter heeft zijn letter
— “iedere ketter heeft wel een schriftuurplaats, een bijbeltekst waarop hij zich beroepen kan; in meer alg. zin: voor een afwijkende mening kan men altijd wel een grond aanvoeren. Sinds de 18de eeuw bekend; vgl. voor de zin echter reeds” (J. David, Kettersche Spinnecoppe 130 (a° 1595): „de ketters (doen) de Schrift segghen al datmen wilt of droemt”.). Ensie.nl.
De Beeldenstorm leidde indirect tot het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog en het daaropvolgende ontstaan van de “Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden”. De Beeldenstorm begon op 10 augustus 1566 in Steenvoorde. In de weken erna werden honderden kerken en katholieke heiligdommen verwoest.
Religieuze voedingsbodem
Hoewel vaak gezegd wordt dat het een en ander een religieuze voedingsbodem had, en dit ook voor een deel wel het geval zal zijn geweest, zijn geschiedkundigen vaak een andere mening toegedaan:
— “Dat het de mannen en vrouwen die een ravage aanrichtten in de katholieke godshuizen allemaal om het geloof te doen was, is dus niet waarschijnlijk. De onvrede had vele voedingsbodems. Wel is het een feit dat de beeldenstormers vaak werden aangevoerd door predikanten. Protestantse kerkenraden betaalden in sommige gevallen zelfs voor de ‘diensten’ van de vernielers.” (Historiek).
Religie speelde in die tijd een belangrijke rol. Het was ook vaak verbonden aan de politiek. Bepaalde politici hingen een bepaalde religieuze opvatting aan en binnen deze kring vonden ze hun medestanders.
Zoals je eerder ook al in het artikeltje over het Arminianisme kon lezen werd door de kerken en de adel over en weer gebruik gemaakt van die verbondenheid. Om bijvoorbeeld je religieuze of politieke tegenstanders (soms letterlijk!) het veld te laten ruimen. Op een mensenleven meer of minder werd niet gekeken. Met “de bijbel in de ene en het zwaard in de andere hand”!
Predikanten lieten zich daarvoor lenen. Er was veel machtsdenken, zoals we in de kerkhistorie ook al zagen bij Calvijn en Zwingli (die ook niet op een mensenleven meer of minder keken). Persoonlijk vraag ik mij dan ook vaak af in hoeverre mensen die zo handelden als Calvijn en Zwinli eigenlijk ook maar iets van het Evangelie begrepen hadden.
Hoe kun je “met de Bijbel in de hand” je opponenten, broeders en zusters nota bene, vermoorden? Waar bleef het “Gij zult niet doden” bij hen die De Wet van Mozes zo hoog in het vaandel hadden staan? Het 2e gebod (Beeldenstorm) zogenaamd verdedigen en ondertussen het 6e gebod met voeten treden (andersdenkenden ombrengen)?
Maatschappelijke onrust
Eén van de belangrijke oorzaken van de Beeldenstorm was maatschappelijke onrust. Er was armoede en honger.
De toenmalige beeldenstorm was niet alleen verzet tegen de Rooms Katholieke Kerk maar vooral verzet tegen de (Rooms Katholieke) overheid. De Rooms Katholieke kerken waren een zichtbaar, tastbaar, symbool van die (Spaanse) overheid.
Deze video (SchoolTV/Verhaal van Nederland) geeft een beeld van de situatie:
Een onrust die we ook vandaag zien. Het verzet van een deel van de Nederlandse bevolking tegen de overheid, die wordt afgeschilderd door sommigen als ‘tiranniek’ of zelfs ‘dictatoriaal‘, uit zich in demonstraties en recent het boerenprotest – dat door veel mensen aangegrepen wordt om ‘in verzet te komen’.
Bij dit verzet tegen de overheid wordt overtreding van de wet niet geschuwd. En men grijpt willekeurig welk onderwerp aan. Of het nu corona of stikstofcrisis is, zolang men maar ‘in verzet’ kan komen om zijn onvrede te uiten waarbij allerlei complottheorieën vaak als excuus worden aangevoerd. Ook christenen menen hier aan mee te moeten doen. Iets wat ik persoonlijk zéér verwerpelijk vind. Immers, de Bijbel zegt:
“Want al wandelen wij in het vlees, wij voeren geen strijd naar het vlees.” (2 Korinthe 10:3)
“Want wij hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de wereldbeheersers van de duisternis van dit tijdperk, tegen de geestelijke machten van het kwaad in de hemelse gewesten.” (Efeze 6:12)
De strijd die we moeten voeren is een gééstelijke strijd, tegen de duisternis. Niet tegen een (democratisch gekozen) regering. Zéker niet door overtreding van de wetten (afval dumpen en blokkades op snelwegen bijvoorbeeld) of, erger nog, geweldpleging.
Ons in woord en geschrift aansluiten bij hen die dit voorstaan is jezelf beschikbaar stellen aan de duisternis die daarachter schuilgaat. Er steun voor uitspreken staat gelijk aan het zelf plegen immers?
Geestelijke onrust
Dit geldt ook voor de geestelijke onrust die er gaande is in veel kerken en groepen. Regelmatig heb ik geschreven over de dwalingen die we zoal tegenkomen op het, met name, Evangelische erf. Welvaartsprediking, Word of Faith met genezingsbedieningen, Alverzoening, Sabbatsviering, ga zo maar door. Zeker hier geldt: Elke ketter heeft zijn letter!
Het zorgt bij veel christenen voor onrust en een instabiel geloofsleven. En dat terwijl de Here Jezus zegt dat Zijn Woord rust geeft!
“Kom naar Mij toe, allen die vermoeid en belast zijn, en Ik zal u rust geven.” (Mattheüs 11:28)
Paulus zegt dan ook niet voor niets dat we er een eer in moeten stellen “rustig te zijn en uw eigen zaken te behartigen” en dat de gelovige de opdracht heeft om op een gepaste wijze te wandelen “ten opzichte van hen die buitenstaan” (vgl. 1 Thess 4:10-12).
Ons druk maken over wat er “buiten” gaande is, door bijvoorbeeld allerlei malle samenzweringstheorieën na te lopen of politici die oproepen tot verzet en zelfs geweld tegen de overheid gaat alle perken te buiten voor de christen.
De belofte die aan Israël gegeven werd in Deut. 31:8 geldt in die zin net zo goed voor ons als gelovigen: “De HEERE nu is het Die voor u uit gaat. Hij zal met u zijn. Hij zal u niet loslaten en u niet verlaten. Wees niet bevreesd en wees niet ontsteld.” want wie werkelijk oprecht wandelt met God zal rust ontvangen (Jesaja 57:2). “Wij die tot geloof gekomen zijn, gaan immers de rust binnen”, zegt Hebreeën 4:3.
De Beeldenstorm
De hedendaagse beeldenstorm is aan ons niet besteed. Ja, er zijn veel problemen in de maatschappij. Ook ik vraag mij af waar ik straks de energierekening nog van moet betalen als het zo doorgaat.
Ook ik maak mij zorgen over de ontwikkelingen op gebied van maatschappij, racisme, vluchtelingen, oorlogen, natuur- en milieuproblemen. En in het bijzonder over de gékte die bij sommigen lijkt te zijn ontstoken en aangewakkerd door allerlei onbetrouwbare populisten die zelfs niet schromen om omvolkingstheorieën op de Nederlandse Televisie te brengen.
Mij draait de maag om wanneer ik zie dat broeders en zusters zich laten meeslepen door deze populisten. Wanneer gelovigen een omgekeerde vlag in hun profiel op sociale media voeren. Dat heeft niets maar dan ook niets met ‘boerenprotesten’ te maken maar álles met verzet tegen de overheid!
Maar, hou dit toch vast: “gij geheel anders: gij hebt Christus leren kennen“. (Efeziërs 4:20). Waar of wát is ons getuigenis als we met dit soort symbolen ons vereenzelvigen en kenbaar maken? Is dat niet wereldgelijkvormigheid?
Wij hebben beloften gekregen die we ons éigen moeten maken door ze niet alleen te lezen en geloven maar ook daadwerkelijk in ons leven te laten uitwerken. Oftewel: er naar en uit leven! Laat je net gek maken door alles wat er om je heen gebeurt, zie op Jezus en ga die rust in!
Daarom zeg Ik u: Wees niet bezorgd over uw leven, over wat u eten en wat u drinken zult; ook niet over uw lichaam, namelijk waarmee u zich kleden zult. Is het leven niet meer dan het voedsel en het lichaam meer dan de kleding? Kijk naar de vogels in de lucht: zij zaaien niet en maaien niet, en verzamelen niet in schuren; uw hemelse Vader voedt ze evenwel; gaat u ze niet ver te boven? Wie toch van u kan met bezorgd te zijn één el aan zijn lengte toevoegen? [..] Wees dan niet bezorgd over de dag van morgen, want de dag van morgen zal voor zichzelf zorgen; elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad. (Matt. 6:19-34).
__
https://nl.wikipedia.org/wiki/Beeldenstorm
https://npokennis.nl/longread/7575/wat-is-de-beeldenstorm
https://historiek.net/beeldenstorm-nederland-1566/61124/
https://schooltv.nl/video/de-beeldenstorm-van-1566-weg-met-de-katholieke-pracht-en-praal/
